Nga mất đối tác lớn nhất ở Trung Á: Kazakhstan tuyên bố hợp tác chiến lược với Mỹ

Ngoại trưởng Mỹ, Blinken vừa kết thúc chuyển đi thăm tới Kazakhstan và giành được kết quả mỹ mãn. Kazakhstan có ý định phát triển quan hệ hợp tác chiến lược với Mỹ và phương Tây, Tổng thống Kassym-Zomart Tokayev cho biết trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Blinken ở thủ đô Astana.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony J. Blinken và Tổng thống Tokayev vào ngày 28 tháng 2. Ảnh tín dụng: Dịch vụ báo chí Akorda.

Sáng sớm 28-2, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đến Kazakhstan trong chuyến công du nhằm tăng cường vai trò của Washington ở Trung Á.

"Chúng tôi sẵn sàng phát triển hơn nữa sự hợp tác này", Tokayev nói, đồng thời cho biết thêm rằng, ông rất biết ơn chính quyền Mỹ, vì đã "ủng hộ độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền" của nước ông. Kazakhstan đánh giá cao sự "thành thật, tin cậy và quan hệ hợp tác lâu dài".

Đổi lại, Hoa Kỳ dự định đầu tư vào thăm dò khoáng sản ở Kazakhstan. Theo thông tin từ Bộ Công nghiệp và Phát triển Cơ sở hạ tầng Kazakhstan, biên bản ghi nhớ liên quan đã được ký kết.

Ngoài Tokayev, tại Astana Blinken đã gặp gỡ với các nhà lãnh đạo của các quốc gia Trung Á khác: Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan, và một chuyến thăm riêng tới Tashkent (thủ đô Uzbekistan) đã được lên kế hoạch tiếp theo.

Mục tiêu của chính quyền Joe Biden là tăng cường ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực. Mỹ cũng đang cố gắng thuyết phục các nước thuộc Liên Xô cũ, không giúp Nga lách lệnh trừng phạt. Một lần nữa, Mỹ đã thực hiện một bước đi rất táo bạo và quyết đoán.

Dù các quốc gia Trung Á có mối quan hệ kinh tế và an ninh lâu đời với Nga và từng thuộc Liên Xô, nhưng các nước này không ủng hộ Moscow trong cuộc chiến giống như Belarus.

5 quốc gia Trung Á đã bỏ phiếu trắng hoặc không bỏ phiếu về nghị quyết yêu cầu Nga rút khỏi Ukraine của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tuần trước

Kazakhstan có chung đường biên giới trên đất liền dài nhất thế giới với Nga, hơn 7.000 km.

Theo con số chính thức, hơn 19% cư dân của Kazakhstan là người Nga. Kazakhstan có 250 mỏ dầu và khí, được nhiều tập đoàn quốc tế như British Gas, Exxon Mobil, Royal Dutch Shell, Chevron hoặc Total khai thác.

Trữ lượng dầu thô của Kazakhstan đạt 30 tỷ thùng, là nhà sản xuất lớn nhất nguồn năng lượng này ở Trung Á. Sau khi Nga mở cuộc xâm lăng vào Ukraine, do lo sợ quân đội Nga, Kazakhstan đã tăng ngân sách quốc phòng.

Vì vậy trên các phương tiện truyền thông Nga, đã có chiến dịch vu cáo và chống lại Kazakhstan.

Tình cảm của phần lớn công chúng Kazakhstan là thân thiện với Ukraine, bởi họ lo ngại sự không trung thành của cộng đồng người Nga sống ở nước này.

Chính quyền Tokayev không ngăn cản các cuộc biểu tình ủng hộ Ukraine, điều mà dưới thời người tiền nhiệm Nursultan Nazarbayev chắc chắn sẽ đàn áp.

Tuy nhiên, chúng ta hãy nhớ rằng, hồi tháng 9 năm ngoái, khi Putin mở cuộc tổng động viên một phần, đã có tới hơn 200.000 thanh niên Nga, đã chạy trốn đến đất nước này, để tránh bị đi lính.

Trên tờ Wall Street Journal, một quan chức Kazakhstan thừa nhận rằng, chính sách của chính quyền Nga là "nước lớn và bành trướng", nếu không có Ukraine, thì rất có thể Kazakhstan đã bị Putin "phi phát xít hóa".

Thỏa thuận Hợp tác và Đối tác tăng cường (EPCA) giữa EU và Kazakhstan

Thỏa thuận Hợp tác và Đối tác tăng cường (EPCA) giữa EU và Kazakhstan có hiệu lực từ ngày 1-3-2020 là thỏa thuận đầu tiên và quan trọng nhất được EU ký kết với một trong các đối tác Trung Á nhằm mang đến khuôn khổ toàn diện trong quan hệ song phương. EPCA đóng vai trò là nền tảng pháp lý cho quan hệ EU - Kazakhstan, cung cấp khuôn khổ lớn hơn để tăng cường đối tác chính trị và hợp tác theo ngành, gồm 29 lĩnh vực hợp tác từ thương mại, đầu tư đến khoa học và du lịch.

Kazakhstan cũng thúc đẩy hợp tác với Mỹ.

Mỹ là một trong những nhà đầu tư lớn nhất vào Kazakhstan với vốn đầu tư trực tiếp khoảng 1,9 tỉ USD trong quý 1-2022, tăng gần gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2021.

Kazakhstan trên đà cải cách sâu rộng

Tổng thống Tokayev sinh năm 1953 tại thành phố Almaty. Hồi thập niên 70 của thế kỷ trước, ông theo học tại Học viện Quan hệ quốc tế Mát-xcơ-va, cơ sở giáo dục hàng đầu dành cho các nhà ngoại giao ở Liên Xô, sau đó làm việc cho Đại sứ quán Liên Xô tại Trung Quốc.

Sau khi Liên Xô tan rã, ông trở thành cố vấn của ông Nursultan Nazarbayev, lãnh đạo của nhà nước Kazakhstan độc lập gần 30 năm.

Năm 1994, ông được bổ nhiệm làm ngoại trưởng và sau đó trở thành phó thủ tướng vào tháng 3-1999. Chỉ trong vòng 7 tháng sau, ông được bầu làm thủ tướng.

Tuy nhiên, ông trở lại vai trò ngoại trưởng từ năm 2002, trước khi được bầu làm Chủ tịch Thượng viện Kazakhstan từ năm 2007.

Năm 2011, ông được chọn làm Phó Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) - Tổng Giám đốc Văn phòng LHQ tại Geneva. Ông tái đắc cử Chủ tịch Thượng viện Kazakhstan năm 2013, trước khi trở thành Tổng thống vào tháng 3-2019, thay thế ông Nazarbayev.

Sau làn sóng biểu tình đầu năm nay, theo đề xuất của Tổng thống Tokayev, Quốc hội Kazakhstan đã thông qua sửa đổi hiến pháp về nhiệm kỳ tổng thống 7 năm mà không có quyền tái cử và sử dụng lại tên cũ của thủ đô nước này là Astana, thay cho tên Nur-Sultan vốn được đặt hồi tháng 3-2019 để vinh danh Tổng thống sắp mãn nhiệm khi đó là ông Nursultan Nazarbayev.

Tại cuộc bầu cử tổng thống hôm 20-11, ông Tokayev đắc cử với tổng số phiếu ủng hộ lên đến 81,31%. Sắp tới, các cuộc bầu cử định kỳ của Thượng viện Kazakhstan sẽ được tiến hành theo hướng thực hiện cải cách hiến pháp và các nghị sĩ sẽ được lựa chọn trên cơ sở các nguyên tắc cạnh tranh và cởi mở.

ĐỨC TRUNG

Theo: astanatimes.com

---