Nga đối mặt nguy cơ thiếu nhiên liệu, giá xăng tăng vọt do Ukraine tấn công nhà máy lọc dầu

Tình trạng thiếu hụt xăng dầu đang lan rộng tại nhiều khu vực trên khắp nước Nga, một hệ quả trực tiếp từ việc Ukraine gia tăng các cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào các cơ sở lọc dầu chiến lược của Moscow.

Thực trạng thiếu hụt nhiên liệu lan rộng

Những đoàn xe ô tô nối dài hàng cây số, kiên nhẫn xếp hàng bên ngoài các trạm xăng tại Vladivostok, vùng Viễn Đông nước Nga, là hình ảnh quen thuộc trong tuần qua.

Một hàng dài xe ô tô xếp hàng bên ngoài một trạm xăng ở Vladivostok, vùng viễn đông nước Nga, tuần trước. (Reuters: Tatiana Meel)

Ukraine đã liên tục tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở năng lượng quan trọng của Nga, trong đó bao gồm một số nhà máy lọc dầu chủ chốt trong tháng này. Nổi bật trong số đó là nhà máy lọc dầu Lukoil ở Volgograd, vốn được xem là nhà máy lớn nhất ở miền nam nước Nga.

Tại nhiều vùng phía đông của Nga, cảnh tượng những chiếc ô tô và xe tải xếp hàng dài đến hàng kilômét tại các trạm xăng không còn hiếm gặp. Tuy nhiên, không ít tài xế đã phải thất vọng khi chứng kiến biển báo "hỏng" hoặc các loại xăng pha trộn đặc biệt không có sẵn để phục vụ.

Giá xăng tăng vọt và tác động kinh tế

Chuỗi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa liên tục của Ukraine đã đẩy giá xăng tại Nga lên mức cao kỷ lục, gây áp lực lớn lên nền kinh tế và đời sống người dân.

Theo dữ liệu từ sàn giao dịch chứng khoán St Petersburg, giá bán buôn đã ghi nhận mức tăng gần 10 phần trăm chỉ trong tháng này và tăng gần 50 phần trăm kể từ đầu năm.

Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa của Ukraine được ước tính đã làm giảm khoảng 13% công suất lọc dầu của Nga kể từ đầu tháng. Điều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt nguồn cung.

Theo hãng thông tấn Interfax của Nga, tính đến ngày 18 tháng 8, giá xăng trung bình tại nước này dao động ở mức khoảng 63 rúp, tương đương 1,20 đô la Mỹ, cho mỗi lít.

Chiến lược tấn công của Ukraine

Bà Jenny Mathers, giảng viên cao cấp về chính trị quốc tế tại Đại học Aberystwyth, nhận định rằng các cuộc tấn công này có mục tiêu chiến lược rõ ràng: làm suy yếu khả năng tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine của Tổng thống Vladimir Putin.

Bà giải thích: "Năng lượng là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nga, do đó, việc duy trì hoạt động xuất khẩu năng lượng là nguồn lực quan trọng để Nga tiếp tục theo đuổi cuộc chiến theo cách họ mong muốn. Ukraine hiểu rõ điều này và đã coi việc nhắm mục tiêu vào các cơ sở năng lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu. Trong những tháng gần đây, họ đã phát triển mạnh mẽ khả năng tấn công các mục tiêu nằm sâu bên trong lãnh thổ Nga."

Trong khi Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ và nhiều đồng minh đã áp đặt các biện pháp trừng phạt lên ngành năng lượng của Nga, Moscow vẫn tìm cách lách luật thông qua việc sử dụng "đội tàu chở dầu ngầm" để xuất khẩu dầu mỏ.

Một số người dân Ukraine xem làn sóng tấn công bằng máy bay không người lái hiện nay là một hình thức "trừng phạt trực tiếp" và mong muốn tự mình giải quyết vấn đề.

Phản ứng và biện minh của chính phủ Nga

Chính phủ Nga đã cố gắng lý giải tình trạng thiếu hụt nhiên liệu bằng cách đổ lỗi cho việc bảo trì định kỳ tại các nhà máy lọc dầu và nhu cầu nhiên liệu tăng cao vào mùa hè.

Sergei Aksyonov, người đứng đầu Cộng hòa Crimea do Nga bổ nhiệm, đã thừa nhận vấn đề này trong một cuộc phỏng vấn với một đài truyền hình Nga và đưa ra cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt có thể sẽ còn tiếp diễn.

"Thật không may, một số trạm xăng tại Crimea hiện đang thiếu hụt một số loại nhiên liệu nhất định," ông nói. "Điều này là do sản lượng sản xuất giảm và những thách thức trong hoạt động hậu cần, khi một phần đáng kể nhiên liệu được vận chuyển đến khu vực này bằng đường bộ. Đây là một tình huống khách quan và có thể kéo dài tới một tháng hoặc hơn."

Nhà máy lọc dầu gần thành phố Syzran của Nga cũng là mục tiêu bị nhắm tới. (X: @igorsushko)

Svetlana Bazhanova, cư dân thành phố Sevastopol, cho biết tình trạng thiếu hụt này đang gây ra "những vấn đề lớn" và "một cú đánh mạnh vào ngân sách gia đình".

Cơ quan tình báo nước ngoài của Ukraine đã báo cáo tuần trước rằng Nga đang áp dụng chế độ phân phối nhiên liệu nghiêm ngặt đối với người dân ở quần đảo Kuril xa xôi.

Đánh giá tác động lâu dài

Tiến sĩ Mathers nhận định: "Có vẻ như nhà nước Nga đang ưu tiên nguồn cung cho các khách hàng nước ngoài bằng cách hy sinh nguồn cung cho người tiêu dùng trong nước. Đây là cách mà nền kinh tế nội địa bị siết chặt để đáp ứng nhu cầu của cuộc chiến. Câu hỏi lớn đặt ra là liệu Ukraine có thể duy trì hoặc thậm chí gia tăng cường độ các cuộc tấn công này, từ đó tạo ra áp lực đáng kể lên Nga hay không? Liệu điều này chỉ gây bất tiện trong ngắn hạn, hay sẽ trở thành một vấn đề có tác động lâu dài hơn?"

"Chắc chắn đây không phải là tin tốt cho nền kinh tế Nga, nhưng điều đó không có nghĩa là họ sẽ đầu hàng. Họ sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực hơn, và đây là một phần trong chiến lược của Ukraine," bà kết luận.

Tuần trước, khói bốc lên từ trạm bơm dầu Unecha của Nga, làm gián đoạn nguồn cung cấp cho Slovakia và Hungary. (YouTube: @magyarbirds qua Reuters)

Nỗ lực ngăn chặn xuất khẩu dầu của Nga

Bên cạnh việc tấn công các nhà máy lọc dầu, Ukraine còn đang nỗ lực ngăn chặn hoạt động xuất khẩu dầu của Nga.

Tuần trước, máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công một trạm bơm quan trọng trên đường ống dẫn dầu Druzhba, tuyến đường cung cấp dầu của Nga cho Hungary và Slovakia – hai quốc gia thành viên EU duy nhất vẫn đang tiếp nhận dầu từ Nga. Chính phủ hai nước này đã gửi thư cho EU, cảnh báo rằng cuộc tấn công có thể khiến nguồn cung cấp dầu bị đình chỉ trong ít nhất năm ngày và kêu gọi Brussels có hành động để đảm bảo dòng chảy dầu thông suốt.

Bức thư của họ nhấn mạnh: "Thực tế về mặt vật lý và địa lý là nếu không có đường ống này, việc cung cấp nhiên liệu an toàn cho đất nước chúng ta là điều không thể."

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán đã công bố bức thư ông gửi cho Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump liên quan đến vụ tấn công. Trong thư, ông chỉ ra rằng Ukraine đã tấn công đường ống Druzhba chỉ vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska vào ngày 15 tháng 8, gọi động thái này là một sự leo thang "rất đáng tiếc".

Một bản sao của bức thư được đăng trên Facebook dường như bao gồm cả phản hồi viết tay của ông Trump: "Viktor, tôi không thích nghe điều này, tôi rất tức giận về chuyện này." Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận chính thức về thông tin này.

Trong khi đó, Moscow thường xuyên nhắm vào cơ sở hạ tầng khí đốt của Ukraine, vốn đóng vai trò thiết yếu cho việc sưởi ấm và cung cấp nhiên liệu trong mùa đông.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---