Ớt chuông: Khi món ăn cay trở thành rủi ro, đâu là ngưỡng an toàn?

Từ các món cà ri cay nồng, các cuộc thi ăn ớt thử thách hay các video TikTok lan truyền, vị cay luôn có sức hút mãnh liệt với nhiều người. Ở một lượng nhất định, capsaicin, hoạt chất tạo vị cay từ ớt, thậm chí còn được xem là tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu vượt quá giới hạn, sự thưởng thức này có thể nhanh chóng trở nên khó chịu. Vậy ở mức độ nào thì hoạt chất này trở nên nguy hại cho sức khỏe?

Tại nhiều vùng trên thế giới, các món ăn cay được ưa chuộng. Tuy nhiên, ớt chuông có tiềm ẩn rủi ro sức khỏe không? (Ảnh: picture alliance / imageBROKER)

Dù xuất hiện trong các video TikTok thịnh hành hay chương trình trò chuyện "Hot Ones" nơi người nổi tiếng lần lượt ăn cánh gà cay từ cấp độ nhẹ đến siêu cay và trả lời câu hỏi, việc chịu đựng vị cay được xem là một hành động dũng cảm. Tuy nhiên, sự kích thích từ ớt lại tiềm ẩn mặt trái đáng lo ngại.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo: tiêu thụ quá nhiều ớt có thể gây áp lực lớn lên hệ tuần hoàn và niêm mạc, đôi khi dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vậy mức độ nguy hiểm của món ăn cay thực sự là bao nhiêu? Đâu là ranh giới giữa thưởng thức và rủi ro?

Lợi ích tiềm ẩn của vị cay

Tại nhiều nơi trên thế giới, các món ăn cay nổi tiếng với tác động tích cực đến cơ thể. Chúng giúp kích thích lưu thông máu, tăng nhịp tim và làm giãn mạch máu.

Capsaicin, hoạt chất tạo vị cay trong ớt, được cho là có đặc tính kháng khuẩn và chống viêm. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng capsaicin có thể tăng cường tiêu hao năng lượng và đốt cháy chất béo, giúp giảm cảm giác thèm ăn, hỗ trợ chế độ ăn kiêng, duy trì hệ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh và có thể hữu ích trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu. Hơn nữa, ở một lượng nhỏ, món ăn cay còn được cho là giải phóng endorphin, hay còn gọi là hormone hạnh phúc.

Cẩn trọng với lượng tiêu thụ

Tuy nhiên, điều quan trọng là phải chú ý đến liều lượng. Năm ngoái, do thử thách "Hot Chip Challenge" lan truyền trên TikTok, nhiều trẻ em và thanh thiếu niên đã phải nhập viện điều trị, ngay cả ở Đức.

Sau khi ăn con chip cay nhất thế giới theo công bố của nhà sản xuất, các em đã gặp phải tình trạng khó thở, đau bụng và kích ứng da. Thậm chí, một thiếu niên 14 tuổi ở Mỹ đã tử vong do hậu quả của trò thử thách này.

Vị cay không phải là vị giác, mà là cảm giác đau

Điều chúng ta cảm nhận là "cay" thực chất không liên quan đến vị giác theo đúng nghĩa. Vị cay kích thích các thụ thể đau trong miệng. Cơ thể phản ứng lại bằng cảm giác nóng, đau và trong trường hợp lý tưởng là một cú hích adrenaline nhỏ.

Mức độ cay được đo lường bằng Đơn vị Sức nóng Scoville (SHU), được đặt theo tên nhà hóa học Wilbur Scoville, người đã phát triển phương pháp xác định độ cay vào năm 1912. Ban đầu, đơn vị này cho biết cần bao nhiêu mililit nước để pha loãng một dung dịch đến mức mà nó vẫn còn có vị cay. Ngày nay, giá trị này được xác định dựa trên nồng độ capsaicin đo được. Để so sánh:

• Ớt Jalapeño: lên đến 8.000 SHU

• Ớt Habanero: lên đến 350.000 SHU

• Carolina Reaper, một trong những loại ớt cay nhất thế giới: khoảng 2,2 triệu SHU

Con chip trong thử thách TikTok được cho là tẩm bột ớt Carolina Reaper.

Lượng tiêu thụ an toàn

Viện Đánh giá Rủi ro Liên bang Đức (BfR) cảnh báo rằng độ cay cực đoan này là một rủi ro cho sức khỏe. Trong quá khứ, sau khi tiêu thụ các món ăn cực cay, BfR đã ghi nhận nhiều "tác dụng không mong muốn như kích ứng niêm mạc, buồn nôn, nôn và tăng huyết áp". Những người mắc bệnh tim mạch, cũng như trẻ em và thanh thiếu niên, có nguy cơ đặc biệt cao.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn phải từ bỏ hoàn toàn món ăn cay. BfR nhấn mạnh rằng "việc tiêu thụ ớt, các món ăn được nêm gia vị cay đến rất cay và cách chế biến chúng không liên quan đến các tác động gây hại cấp tính cho sức khỏe".

Theo các chuyên gia, lượng capsaicin dưới 5 miligram trên mỗi kilogam trọng lượng cơ thể cho mỗi bữa ăn là không có vấn đề. Nếu nồng độ cao hơn, có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn, và trong trường hợp cực đoan, có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc.

Vấn đề là bạn không thể nhìn thấy hàm lượng capsaicin chính xác trong món cà ri yêu thích của mình tại nhà hàng. Tuy nhiên, bạn cũng không cần thiết phải làm vậy.

Theo BfR, các món ăn đã nấu chín thường không đạt đến các ngưỡng nguy hiểm. Bạn nên cẩn thận hơn với các loại sốt ớt hoặc chiết xuất quảng cáo với độ cay cực lớn. Theo các chuyên gia, những dấu hiệu rõ ràng cho thấy món ăn quá cay là cảm giác đau dữ dội – đây là tín hiệu cảnh báo rõ ràng từ cơ thể.

Lý do một số người chịu được vị cay tốt hơn

Vậy phải làm gì khi miệng bắt đầu nóng rát? Đừng vội uống một ly nước mát lạnh hấp dẫn. Karolin Höhl, chuyên gia dinh dưỡng tại Quỹ Dr. Rainer Wild, chia sẻ với dpa: "Đó không phải là ý tưởng hay vì nó không hiệu quả".

Bà khuyên nên dùng các sản phẩm từ sữa như sữa tươi, sữa chua hoặc phô mai. Chúng có khả năng làm dịu cảm giác nóng rát tốt nhất, bởi capsaicin có đặc tính hòa tan trong chất béo. Điều này có nghĩa là khi có chất béo, capsaicin sẽ khó gắn kết với các thụ thể hơn, làm giảm cảm giác cay. Bánh mì cũng có thể hữu ích.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Fulda đã phát hiện từ năm 2014 rằng phô mai Mascarpone ăn kèm bánh mì nướng chưa rang là phương pháp đặc biệt hiệu quả.

Việc một số người có thể ăn món cà ri cay một cách dễ dàng trong khi người khác lại đỏ mặt ngay cả với Tabasco nhẹ không chỉ là do di truyền. Vị cay có thể được "rèn luyện": những người thường xuyên ăn đồ cay sẽ làm quen với các thụ thể đau của họ.

Các thụ thể này trở nên ít nhạy cảm hơn, do đó vị cay được cảm nhận với cường độ giảm đi.

Tuy nhiên, lý do tại sao nhiều người lại yêu thích món ăn cay vẫn còn là một bí ẩn đối với khoa học. Mặc dù có nhiều giả thuyết, từ các yếu tố tiến hóa, văn hóa, địa lý đến các yếu tố y tế, sinh học và tâm lý, nhưng vẫn chưa có lời giải thích thực sự nào được đưa ra cho đến ngày nay.

Chỉ có một điều chắc chắn và đồng thời gây ngạc nhiên: theo hiểu biết hiện tại, con người là sinh vật duy nhất cố tình ăn thứ gì đó cay đến mức gây đau đớn cho bản thân – chỉ để thỏa mãn niềm vui.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo N-TV

---