Kế hoạch hòa bình 28 điểm: Ukraine bị ép "đầu hàng", chuyên gia quân sự chỉ trích gay gắt

Các chuyên gia về chiến tranh đã phân tích và chỉ ra những điểm yếu chí mạng trong thỏa thuận hòa bình mới được cho là do  Trump và Putin đề xuất cho Ukraine. Theo đánh giá, kế hoạch này có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho lợi ích và tương lai của Ukraine.

Phân tích kế hoạch 28 điểm

Theo các báo cáo được công bố, các quan chức Mỹ và Nga được cho là đã cùng nhau xây dựng một kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm. Tuy nhiên, các chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) của Mỹ đã chỉ ra rằng kế hoạch này về cơ bản tương đương với việc Ukraine chấp nhận đầu hàng hoàn toàn. Điều này không chỉ gây tổn thất lớn về lãnh thổ mà còn tạo điều kiện cho Nga tiếp tục các hành động xâm lược trong tương lai.

Báo cáo mới nhất từ ISW nhấn mạnh mức độ bất lợi nặng nề mà thỏa thuận này có thể mang lại cho Ukraine, bao gồm việc mất đất, cắt giảm quy mô quân đội và chịu sự áp đặt từ phía Nga.

Nội dung chi tiết của kế hoạch hòa bình

Dựa trên các nguồn tin truyền thông, kế hoạch hòa bình mới này được cho là bao gồm các điều khoản sau:

• Ukraine buộc phải rút quân khỏi các khu vực chưa bị Nga chiếm đóng tại vùng Donetsk và Luhansk. Các khu vực này sẽ được thiết lập thành "vùng phi quân sự".
• Quy mô quân đội Ukraine sẽ bị giảm mạnh, xuống còn khoảng 50% so với hiện tại, tức là chỉ còn khoảng 400.000 binh sĩ.
• Ukraine sẽ phải từ bỏ "những chủng loại vũ khí quan trọng" mà nước này đang sử dụng.
• Ukraine sẽ nhận được các bảo đảm an ninh từ Hoa Kỳ, tuy nhiên, chi tiết cụ thể của các bảo đảm này vẫn chưa được công bố rõ ràng.
• Chính phủ Ukraine sẽ không được phép đặt quân đội nước ngoài trên lãnh thổ của mình.
• Ukraine sẽ bị cấm mua các loại vũ khí tầm xa có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
• Ukraine sẽ phải công nhận tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức của nhà nước.
• Ukraine phải công nhận địa vị chính thức cho Giáo hội Chính thống Nga (Tòa Thượng phụ Moskva).
• Tuyến tiền phương hiện tại ở miền Nam Ukraine sẽ bị "đóng băng", và Nga sẽ rút quân khỏi một số khu vực chưa được nêu tên, những khu vực này sẽ trở thành đối tượng của các cuộc đàm phán tiếp theo.
• Ukraine sẽ không được phép gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Nhiều ý kiến cho rằng đây thực chất là một vụ "cướp" Ukraine mà không có bất kỳ sự đền bù nào.

Phân tích tác động đối với Ukraine

Các chuyên gia ISW khẳng định rằng kế hoạch này, ngay cả khi chưa được các bên chính thức xác nhận, "sẽ tước bỏ của Ukraine các vị trí và năng lực phòng thủ quan trọng vốn cần thiết để chống lại các cuộc xâm lược của Nga trong tương lai". Điều đáng nói là, đổi lại cho những nhượng bộ nặng nề này, người Ukraine dường như không nhận được gì.

Ví dụ, việc giao cho Nga những vùng chưa bị chiếm đóng ở Donetsk sẽ mang lại lợi thế chiến lược rất lớn cho Moscow. Tại Donetsk, Ukraine vẫn đang kiểm soát "vành đai pháo đài", một hệ thống phòng thủ kiên cố đã bảo vệ đất nước khỏi đà tiến sâu của Nga kể từ năm 2014. Hệ thống này bảo vệ các thành phố quan trọng, tuyến tiếp tế và cơ sở công nghiệp cốt lõi của Ukraine. Theo ISW, Nga đã cố gắng xuyên thủng vành đai này hơn một thập kỷ và có thể sẽ còn mất nhiều năm nữa. Việc yêu cầu giao khu vực chiến lược này cho Nga dường như đáp ứng đúng nguyện vọng lâu dài của Tổng thống Putin.

So sánh với các yêu sách trước đây của Nga

Theo các chuyên gia ISW, kế hoạch hiện tại gần như là bản sao của những yêu sách mà Nga đã đưa ra trong vòng đàm phán đầu tiên tại Istanbul vào năm 2022. Thời điểm đó, chỉ mới hai tháng sau khi chiến tranh bắt đầu, Nga vẫn còn giữ ưu thế lớn trên chiến trường. Tuy nhiên, tình hình hiện nay đã có những thay đổi đáng kể.

"Tình hình đã thay đổi. Các yêu sách của Nga thì không," ISW nhận xét. Trong những tuần gần đây, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov liên tục tuyên bố rằng Nga không từ bỏ các mục tiêu ban đầu của cuộc chiến. Đáng chú ý, Tổng thống Donald Trump, dù có những phát ngôn tỏ ra khó chịu, lại đưa ra một kế hoạch dường như chiều theo đúng sự cứng rắn đó của Nga.

Giả định sai lầm của Nga và nguy cơ trong tương lai

ISW phân tích: "Những yêu sách lâu dài của Nga dựa trên giả định sai lầm rằng chiến thắng của Nga trên chiến trường là không thể tránh khỏi." Giả định này lại tiếp tục dựa trên kỳ vọng rằng phương Tây cuối cùng sẽ kiệt sức và ngừng hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, sau gần bốn năm chiến tranh, điều này vẫn chưa xảy ra. Mặc dù Nga có những tiến bộ nhỏ trên chiến trường, nhưng cái giá phải trả là vô số sinh mạng binh sĩ.

Với kế hoạch hòa bình mới, việc "đóng băng" mặt trận ở miền Nam và giảm quy mô quân đội Ukraine có thể dẫn đến những hậu quả thảm khốc. Kết hợp với việc Nga có thể chiếm được các vị trí chiến lược mới ở Donetsk, quân đội Nga trong tương lai có thể dễ dàng tái xâm lược các vùng lãnh thổ khác của Ukraine.

Chỉ có các bảo đảm an ninh rõ ràng từ Hoa Kỳ mới có thể ngăn chặn kịch bản này xảy ra. Tuy nhiên, theo kế hoạch mới, các bảo đảm này "thậm chí còn chưa được viết ra cụ thể".

Kế hoạch hòa bình 28 điểm chắc chắn sẽ gây ra những tranh cãi gay gắt trong thời gian tới. Câu hỏi đặt ra là liệu các quốc gia Tây Âu sẽ phản ứng như thế nào. Liệu những hy sinh của hàng trăm ngàn chiến sĩ Ukraine trong gần 4 năm qua có trở nên vô nghĩa khi nội dung "đầu hàng" trong kế hoạch của ông Trump lại gần như chấp nhận mọi đòi hỏi của Nga từ tháng 4 năm 2022?

Có nhiều đồn đoán và câu hỏi xoay quanh động cơ và sự liên quan của ông Trump với Nga, đặc biệt là sau những vụ bê bối được công khai. Liệu trong quá khứ, với những chuyến công du và cách thức làm ăn của mình, ông Trump có bị "gài bẫy" như những nhân vật chính trị khác từng gặp phải, khiến ông sợ hãi đến mức phải tuân theo yêu cầu của Tổng thống Putin, ngay cả khi Nga đang gặp khó khăn trên cả chiến trường lẫn chính trường, cùng nền kinh tế suy yếu?

Những đồn đoán này càng làm gia tăng sự hoài nghi về động cơ đằng sau kế hoạch hòa bình được đề xuất. Có ý kiến cho rằng không ai có thể chia rẽ NATO và phản bội Ukraine hiệu quả hơn những đề xuất như vậy.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo FOCUS

---