Tỷ lệ tiêm chủng cúm ở người cao tuổi tại Đức xuống mức thấp nhất trong 17 năm

Theo báo cáo mới của Viện Robert Koch (RKI), tỷ lệ tiêm vắc xin cúm ở người từ 60 tuổi trở lên tại Đức đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê, khiến nhóm nguy cơ cao này dễ bị biến chứng nặng trong mùa cúm 2024/2025.

Trong khi đó, một số nhóm khác như nhân viên y tế lại ghi nhận tỷ lệ tiêm chủng tương đối tốt hơn, cho thấy khoảng cách đáng kể trong việc bảo vệ các nhóm dân cư dễ tổn thương.

Tỷ lệ tiêm chủng cúm giảm mạnh ở người trên 60 tuổi

Theo bản tin dịch tễ mới nhất của Viện Robert Koch (RKI), trong mùa cúm 2024/2025 chỉ khoảng 34 phần trăm người từ 60 tuổi trở lên tại Đức được tiêm vắc xin cúm mùa, thấp hơn 4 điểm phần trăm so với mùa trước.

Đây được đánh giá là mức thấp nhất kể từ khi RKI bắt đầu ghi nhận hệ thống về tỷ lệ tiêm phòng cúm ở nhóm người cao tuổi cách đây 17 năm, sau khi từng có giai đoạn tăng rõ rệt trong thời kỳ đại dịch corona.​

Nhóm người trên 60 tuổi được Ủy ban thường trực về tiêm chủng (Ständige Impfkommission – STIKO) coi là nhóm nguy cơ, vì hệ miễn dịch suy yếu theo tuổi tác khiến nguy cơ viêm phổi, nhập viện và tử vong do cúm cao hơn nhiều so với người trẻ.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy khuyến cáo tiêm phòng không được người dân hưởng ứng đầy đủ, dù chi phí tiêm chủng thường được bảo hiểm y tế chi trả.​

Các con số chính theo RKI

Theo các đánh giá hiện có, RKI nhấn mạnh một số điểm đáng chú ý:​

• Tỷ lệ tiêm vắc xin cúm tiêu chuẩn ở người từ 60 tuổi trở lên trong mùa 2024/2025 chỉ đạt khoảng 34 phần trăm, giảm từ khoảng 38 phần trăm của mùa trước.​

• Trong đại dịch corona 2020/2021, tỷ lệ tiêm phòng cúm ở nhóm tuổi này từng tăng lên rõ rệt, nhưng sau đó liên tục giảm trở lại.​

• RKI đánh giá các vắc xin được khuyến nghị cho người trưởng thành, bao gồm tiêm cúm và tiêm phòng Covid-19, nói chung vẫn bị sử dụng dưới mức mong muốn.​

RKI lưu ý rằng số liệu thống kê có thể còn thấp hơn thực tế vì một số mũi tiêm được thực hiện ngoài hệ thống thanh toán của bác sĩ hợp đồng bảo hiểm (Kassenärztliche Vereinigungen), ví dụ trong các doanh nghiệp hoặc tại nhà thuốc. Tuy vậy, ngay cả khi tính đến khả năng “bỏ sót” này, xu hướng giảm sút trong nhóm người cao tuổi vẫn rất rõ rệt và gây lo ngại cho các chuyên gia y tế.​

Nguyên nhân nào dẫn đến xu hướng giảm?

Các chuyên gia y tế và RKI nêu ra nhiều yếu tố có thể góp phần khiến tỷ lệ tiêm chủng ở người cao tuổi giảm sút. Một mặt, sau giai đoạn đại dịch corona, sự mệt mỏi với chủ đề tiêm vắc xin (Impfmüdigkeit) được nhắc tới, khi một bộ phận người dân muốn “nghỉ ngơi” khỏi các chiến dịch tiêm chủng và tranh luận về vắc xin. Mặt khác, nhiều người có cảm giác chủ quan rằng cúm mùa chỉ là bệnh “nhẹ”, không cần phải tiêm phòng hàng năm, dù các dữ liệu về ca nặng và tử vong cho thấy điều ngược lại.​

Ngoài ra, một số người cao tuổi gặp rào cản thực tế như khó đặt lịch hẹn với bác sĩ gia đình, hạn chế di chuyển, hoặc thiếu thông tin rõ ràng từ phía bác sĩ về lợi ích của tiêm phòng cúm. Nghiên cứu về hành vi tiêm chủng ở nhóm nguy cơ từng cho thấy vai trò then chốt của bác sĩ điều trị: khi bác sĩ chủ động khuyến nghị và giải thích, tỷ lệ tiêm phòng ở bệnh nhân cao hơn đáng kể.​

Rủi ro y tế trong mùa cúm đến sớm

ảnh minh họa (TTVĐ)

Mùa cúm năm nay được các cơ quan y tế châu Âu đánh giá là bắt đầu sớm và có diễn biến phức tạp hơn, với số ca nhiễm tăng nhanh từ đầu mùa đông. Trung tâm châu Âu về phòng chống và kiểm soát bệnh tật (ECDC) đã kêu gọi các nhóm nguy cơ, gồm người cao tuổi và người có bệnh nền, đi tiêm phòng càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ biến chứng nặng.​

RKI cũng khuyến cáo những người thuộc nhóm nguy cơ, nếu chưa tiêm cúm, nên tranh thủ tiêm bù trong những tuần tới vì cơ thể vẫn có thể kịp hình thành miễn dịch cho phần còn lại của mùa cúm. Việc tiêm phòng không thể bảo vệ hoàn toàn khỏi nhiễm cúm, nhưng giúp giảm đáng kể nguy cơ bệnh nặng, nhập viện và tử vong – điều đặc biệt quan trọng với người trên 60 tuổi.​

Ý nghĩa của cúm mùa và tiêm phòng tại Đức

Tại Đức, cúm mùa không chỉ là “cảm lạnh mạnh” mà có thể gây ra nhiều tuần quá tải cho hệ thống y tế, với hàng trăm nghìn ca khám bệnh, nhiều ca nhập viện và một lượng không nhỏ tử vong gián tiếp. Hệ thống y tế vì thế dựa vào chiến lược phòng ngừa, trong đó tiêm vắc xin cúm hàng năm là một trụ cột quan trọng bên cạnh vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang trong môi trường nguy cơ cao và hạn chế tiếp xúc khi có triệu chứng.​

Ở nhiều bang, người thuộc nhóm nguy cơ có thể tiêm vắc xin cúm trực tiếp tại phòng khám bác sĩ gia đình, tại một số nhà thuốc hoặc trong khuôn khổ chiến dịch tiêm chủng do doanh nghiệp tổ chức cho nhân viên. Chi phí thường do bảo hiểm y tế chi trả, nên rào cản tài chính đối với người có bảo hiểm bắt buộc (gesetzliche Krankenversicherung) tương đối thấp.​

Tác động đối với người Việt tại Đức

Đối với cộng đồng người Việt tại Đức, thông tin về tỷ lệ tiêm chủng cúm thấp ở người cao tuổi đặc biệt quan trọng, vì nhiều gia đình sống theo mô hình đa thế hệ, ông bà sống cùng con cháu hoặc thường xuyên trông cháu.

Nếu ông bà hoặc người lớn tuổi trong gia đình không tiêm phòng, nguy cơ lây nhiễm cúm trong nhà, nhất là vào mùa đông khi mọi người ở trong không gian kín, sẽ tăng đáng kể và có thể dẫn tới biến chứng nặng cho người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường hay bệnh phổi.​

Người Việt trên 60 tuổi ở Đức, đặc biệt là những người ít tiếp cận thông tin tiếng Đức, có thể chưa nắm rõ quyền lợi tiêm chủng miễn phí hoặc khuyến nghị của STIKO. Vì vậy, con cháu có thể hỗ trợ bằng cách:​

• Trao đổi với bác sĩ gia đình về việc tiêm cúm và hỏi rõ quyền lợi được bảo hiểm chi trả.​

• Giải thích cho người lớn tuổi trong nhà rằng cúm có thể nguy hiểm, đặc biệt khi có bệnh nền, và tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ bệnh nặng.​

• Hỗ trợ đặt lịch hẹn hoặc đi cùng khi gia đình có người lớn tuổi e ngại hoặc khó khăn trong di chuyển.​

Bên cạnh cúm, nhiều người Việt làm việc trong ngành dịch vụ, nhà hàng, nail, bán lẻ hoặc chăm sóc người già thường xuyên tiếp xúc với khách hàng và đồng nghiệp, nên nguy cơ lây nhiễm cũng cao hơn trung bình.

Tiêm phòng cúm cho bản thân không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn giảm nguy cơ lây bệnh cho khách, đồng nghiệp và người thân, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi trong gia đình.​

Vai trò của thông tin đa ngôn ngữ và bác sĩ gia đình

Một thách thức lớn đối với người nhập cư nói chung và cộng đồng người Việt nói riêng là rào cản ngôn ngữ khi tiếp nhận thông tin y tế từ nguồn tiếng Đức. Các chiến dịch truyền thông của cơ quan y tế thường tập trung vào tiếng Đức, trong khi nhiều người thuộc thế hệ đầu sang Đức vẫn quen sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp hàng ngày.​

Trong bối cảnh đó, bác sĩ gia đình có vai trò then chốt, vì là người có thể giải thích rõ ràng, cụ thể và cá nhân hóa về lợi ích – rủi ro của tiêm vắc xin cúm, kể cả thông qua phiên dịch của người nhà.

Đối với các tòa soạn và kênh thông tin tiếng Việt tại Đức, việc giải thích các khái niệm y tế như khuyến nghị của STIKO, quyền lợi bảo hiểm y tế khi tiêm chủng và đặc điểm mùa cúm tại Đức có thể giúp người đọc đưa ra quyết định chủ động hơn về sức khỏe.​

Việc tỷ lệ tiêm phòng cúm ở người cao tuổi tại Đức giảm xuống mức thấp nhất trong 17 năm là lời nhắc nhở rằng phòng ngừa vẫn là yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông.

Đối với cộng đồng người Việt, hiểu đúng về rủi ro cúm và tận dụng tốt hệ thống y tế, từ bác sĩ gia đình đến bảo hiểm y tế, có thể giúp giảm thiểu gánh nặng bệnh tật cho bản thân và người thân trong những tháng lạnh giá tại Đức.​

Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---