Kinh tế Nga: “Nga rất có thể sẽ rơi vào tình trạng đình trệ”

Nhà kinh tế học người Nga Igor Lipsits cho biết tình hình kinh tế ở Nga đang tồi tệ hơn những gì số liệu chính thức đưa ra. Nhưng ông thấy không có dấu hiệu phản kháng rộng rãi nào đối với Vladimir Putin. 

Tổng thống Nga Vladimir Putin - Ảnh: imago Images

WirtschaftsWoche: Giáo sư Lipsits, nền kinh tế Nga tăng trưởng mạnh mẽ bất ngờ vào năm 2023. Bạn nghe được gì từ Nga về tình hình kinh tế hiện tại?

Igor Lipsits: Tình hình thực tế ngày càng trở nên căng thẳng. Quá trình phục hồi kinh tế sau cuộc suy thoái năm 2022 gần đây gần như đã đi vào bế tắc. Đáng ngạc nhiên là có sự sụt giảm đặc biệt mạnh mẽ trong lĩnh vực nông nghiệp. Mức năng suất ở đây gần đây đã giảm đến mức Nga đang phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng về nguồn cung cấp thực phẩm. Sự sụt giảm nguồn cung trứng gà gần đây khiến người dân bất bình lớn chỉ là triệu chứng đầu tiên của một cuộc khủng hoảng ngày càng tồi tệ. Tuy nhiên, về nguyên tắc, việc chẩn đoán về tình trạng nền kinh tế Nga ngày càng trở nên khó khăn.

Tại sao?

Các nhà chức trách đang ngày càng hạn chế phạm vi dữ liệu kinh tế được công bố rộng rãi dưới nhiều lý do khác nhau. Những con số rõ ràng là khốn khổ đến mức chúng không còn được cung cấp cho các chuyên gia và công chúng nữa. Ví dụ, các nhà kinh tế hiện đang sử dụng dữ liệu về khối lượng hàng hóa được vận chuyển bằng đường sắt, mức tiêu thụ điện hoặc sự phát triển của nguồn cung tiền.

Bạn thấy triển vọng kinh tế trung hạn của Nga như thế nào?

Đất nước rất có thể sẽ rơi vào tình trạng lạm phát đình trệ. Điều này có nghĩa: Khu vực sản xuất, dịch vụ dân dụng đang trì trệ hoặc bị thu hẹp. Đồng thời, lạm phát đang gia tăng.

Với bối cảnh đó, Putin có thể duy trì tài chính cho cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine trong bao lâu?

Điều đó phụ thuộc vào việc xuất khẩu dầu của Nga tiếp tục như thế nào. Nếu những khoản này giảm mạnh, nhà nước phải lấy tiền cho các hoạt động quân sự từ người dân thông qua việc phá giá đồng rúp và lạm phát - và từ nền kinh tế thông qua thuế cao hơn. Điều này có thể dẫn đến sự cay đắng lớn trong dân chúng. Điều này có thể có tác dụng tốt trong vài năm, nhưng đến một lúc nào đó, tình hình sẽ trở nên thực sự khó chịu đối với Putin.

Bạn đánh giá thế nào về hiệu quả của các biện pháp trừng phạt của phương Tây?

Các biện pháp trừng phạt trong lĩnh vực ngân hàng khá hiệu quả. Tuy nhiên, trần giá dầu và hạn chế xuất khẩu không có tác dụng gì. Ở đây cần phải tạo ra một cơ chế kiểm soát chặt chẽ và toàn diện hơn. Ví dụ, đồng nghiệp của tôi Oleg Itskhoki gợi ý rằng Mỹ có thể tuyên bố Nga là một quốc gia khủng bố, giống như Iran, Triều Tiên, Cuba và Syria. Điều đó sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho Điện Kremlin; Bất kỳ quốc gia nào hợp tác với Nga sẽ phải đối mặt với các lệnh trừng phạt tiếp theo. Điều này sẽ khiến hoạt động nhập khẩu song song, hiện đang hỗ trợ nền kinh tế Nga, trở nên khó khăn hơn đáng kể.

Xã hội dân sự Nga vẫn còn phản kháng Putin hay mọi người đã bỏ cuộc?

Không có sự kháng cự. Lối suy nghĩ phổ biến là: “Tất cả đều là một thảm họa, nhưng đó là lỗi của phương Tây - và chúng ta phải ủng hộ Putin”.

Hãy nhìn về tương lai: ai hoặc cái gì sẽ đến sau Putin? Việc Nga quay trở lại cộng đồng quốc tế có thể tưởng tượng được hay các cấu trúc chống phương Tây đến mức Nga sẽ vẫn là kẻ thù lâu dài?

Cho đến nay, chưa có lực lượng chính trị - xã hội nào có thể thay đổi quyết định diện mạo của Nga trên chính trường thế giới. Nga có thể vẫn là cường quốc thù địch với phương Tây trong thời gian dài, ngay cả sau khi ông Putin ra đi.

Trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 3, chính trị gia địa phương Boris Nadezhdin, người công khai ủng hộ việc chấm dứt chiến tranh, muốn chống lại Putin...

Tôi tin rằng việc Nadezhdin ứng cử ban đầu là một dự án của chính quyền Tổng thống Nga. Nhưng sau đó ông đã tạo điều kiện cho một bộ phận xã hội Nga thể hiện sự bất mãn với cuộc chiến. Những người tạo ra dự án dường như không thấy trước điều này sẽ xảy ra. Do đó, từ quan điểm của Điện Kremlin, việc Nadezhdin hiện không được phép ứng cử vì những cáo buộc mâu thuẫn trong tuyên bố ủng hộ của ông là điều hợp lý.

Theo: WirtschaftsWoche

---