Tương lai hòa bình Ukraine mờ mịt sau phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ

Một loạt các cuộc họp giao ban ngoại giao gần đây đã làm dấy lên những câu hỏi mới và sự quan ngại sâu sắc tại châu Âu về lập trường dài hạn của Washington đối với cuộc xung đột tại Ukraine, đặc biệt là về con đường tiến tới một nền hòa bình bền vững.

Những phát biểu gần đây của ông Rubio cho thấy tại sao sáng kiến hòa bình hiện tại cho Ukraine có thể sẽ thất bại © Shutterstock

Tạp chí Politico, dẫn lời một nhà ngoại giao châu Âu giấu tên và một nguồn tin khác am hiểu về các cuộc thảo luận, cho biết Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã đưa ra tín hiệu rằng các cam kết an ninh dành cho Kyiv sẽ chỉ được đề cập đến sau khi một thỏa thuận hòa bình đã được ký kết. Thông tin này đã khiến các đồng minh rơi vào tình trạng hoang mang, không rõ định hướng tiếp theo của Washington là gì.

Nội dung phát biểu gây tranh cãi là gì?

Theo báo cáo của Politico, trong một cuộc trao đổi với những người đồng cấp thuộc Liên minh châu Âu (EU) vào ngày 25 tháng 11, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã thông báo rằng Tổng thống Donald Trump muốn giải quyết vấn đề bảo đảm an ninh dài hạn cho Ukraine chỉ sau khi một hiệp định hòa bình chính thức được thông qua.

Cũng theo các nguồn tin, ông Rubio đã trấn an các đối tác rằng vấn đề này không hề bị gạt sang một bên, nhưng thứ tự ưu tiên của nó đã được định rõ là phải sau khi có thỏa thuận ngừng bắn.

Tuy nhiên, những tường thuật về phát biểu của ông Rubio vẫn chưa được xác nhận một cách độc lập và đã bị ông Tommy Pigott, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, bác bỏ thẳng thừng.

“Ngoại trưởng Rubio, cũng như toàn bộ chính quyền của Trump, đã nhấn mạnh một cách rõ ràng rằng các cam kết đảm bảo an ninh phải là một phần không thể thiếu của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, điều mà ông đã liên tục khẳng định cả trong các phát biểu công khai và các cuộc thảo luận riêng tư,” ông Pigott tuyên bố, theo Politico.

Ukraine yêu cầu đảm bảo an ninh trước khi có hòa bình

Về phía mình, các quan chức chính phủ Ukraine đã nhiều lần công khai khẳng định rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải bao gồm các cơ chế bảo vệ mang tính ràng buộc pháp lý để ngăn chặn Nga có cơ hội tái tập hợp lực lượng và tiến hành một cuộc tấn công mới trong tương lai.

Lập trường nhất quán của Kyiv trong suốt cuộc chiến là một lệnh ngừng bắn mà không đi kèm các biện pháp bảo đảm an ninh vững chắc sẽ chỉ tạo ra một khoảng trống chiến lược, cho phép Moscow có thời gian và không gian để chuẩn bị cho một đợt tấn công mới với quy mô lớn hơn.

Liệu có thể phá vỡ thế bế tắc?

Với tình hình hiện tại, các cuộc đàm phán dường như đang rơi vào một vòng luẩn quẩn khó có lối thoát. Ukraine yêu cầu các cam kết an ninh mạnh mẽ trước khi ký kết bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào; phía Mỹ được cho là muốn có thỏa thuận trước rồi mới bàn đến cam kết an ninh; trong khi đó, Điện Kremlin luôn kiên quyết phản đối sự hiện diện của quân đội nước ngoài trên lãnh thổ Ukraine dưới mọi hình thức.

Vấn đề lớn hơn được đặt ra là những hệ quả tiềm tàng nếu một vòng đàm phán nữa lại đi vào ngõ cụt.

Rủi ro lớn nhất đối với nỗ lực phòng thủ của Ukraine là Washington có thể tìm cách gây áp lực buộc Kyiv phải chấp nhận một kế hoạch hòa bình theo các điều khoản của Mỹ.

Đòn bẩy cho áp lực này có thể là lời đe dọa ngừng cung cấp thông tin tình báo cho quân đội Ukraine – nguồn tin được coi là tối quan trọng, giúp các lực lượng của Kyiv thực hiện thành công những cuộc tấn công vào các mục tiêu chiến lược nằm sâu trong lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Nguồn: Politico, CNN, Kyiv Independent

---