Chuyển đổi sang xe điện: Nhưng điện ở đâu?

Chính phủ Việt Nam đang tích cực khuyến khích chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện, hứa hẹn một tương lai xanh và bền vững. Xe điện vận hành êm ái, tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện với môi trường, nghe thật hấp dẫn. Tuy nhiên, trước khi cuộc chuyển đổi này diễn ra trên diện rộng, một câu hỏi cốt lõi cần được giải đáp: liệu nguồn điện quốc gia có đủ khả năng đáp ứng nhu cầu sạc cho hàng triệu phương tiện điện?

Điện năng tiêu thụ của xe điện

Nếu toàn bộ phương tiện giao thông cá nhân tại Việt Nam chuyển sang sử dụng điện, hệ thống điện quốc gia liệu có gánh nổi áp lực khổng lồ này? Câu trả lời ngắn gọn là: chưa và sẽ không đủ nếu không có sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng điện lực.

Xe ô tô điện cần bao nhiêu điện năng?

Một chiếc ô tô điện như Tesla Model 3 hay VinFast VF8 thường có bộ pin từ 60 đến 90 kWh.

Để sạc đầy pin (từ 0% lên 100%), cần khoảng 60-90 kWh điện.

Nếu mỗi ngày bạn di chuyển khoảng 60-100 km, thì sẽ cần sạc thêm khoảng 15-20 kWh.

Hãy thử tính toán với 2 triệu xe ô tô điện: mỗi ngày sẽ cần:

2 triệu xe x 20 kWh/xe = 40 triệu kWh = 40 GWh/ngày.

Xe máy điện cần bao nhiêu điện năng?

Đối với xe máy điện như VinFast Feliz, Klara, hay các loại xe điện phổ biến từ Trung Quốc, dung lượng pin trung bình khoảng 1,4 - 2 kWh. Với quãng đường di chuyển hàng ngày từ 30-50km, mỗi xe cần khoảng 1-1,5 kWh.

Giả sử có 10 triệu xe máy điện đang hoạt động, nhu cầu điện năng hàng ngày sẽ là:

10 triệu xe x 1,5 kWh/xe = 15 triệu kWh/ngày = 15 GWh/ngày.

Tổng lượng điện năng cần thiết cho cả ô tô và xe máy điện là: 40 GWh + 15 GWh = 55 GWh/ngày.

Con số này tương đương với sản lượng của hơn 5 nhà máy nhiệt điện lớn hoạt động hết công suất!

Hệ thống điện hiện nay có đáp ứng được không?

Theo Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN), tổng sản lượng điện cả nước năm 2023 đạt khoảng 280 tỷ kWh/năm, tức trung bình 770 triệu kWh/ngày. Nếu nhu cầu sạc xe điện lên tới 55 GWh/ngày, con số này sẽ chiếm hơn 7% tổng công suất điện quốc gia, chỉ riêng cho mục đích sạc xe. Và khi số lượng xe điện tăng lên gấp đôi, gấp ba, áp lực lên hệ thống điện sẽ tăng lên chóng mặt.

Tăng sản lượng điện: Giải pháp nào?

Vậy làm thế nào để tăng sản lượng điện đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng?

• Nguồn thủy điện đã gần như được khai thác hết tiềm năng.
• Nhiệt điện than gây ô nhiễm môi trường và đang bị hạn chế.
• Điện mặt trời và điện gió không ổn định và phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết.

Để có nguồn điện ổn định, công suất lớn và thân thiện với môi trường, việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân là một giải pháp được cân nhắc. Tuy nhiên, xây dựng nhà máy điện hạt nhân cần ít nhất 10 năm, với chi phí khổng lồ và nhiều thách thức về an toàn.

Việt Nam từng có kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận nhưng đã bị hủy bỏ vào năm 2016 do những lo ngại về an toàn và kinh tế.

Vậy, làm thế nào để đáp ứng nhu cầu điện năng tăng đột biến trong khi nguồn cung còn nhiều hạn chế?

Hạ tầng sạc: Thực trạng và thách thức

Sạc xe ô tô điện cần công suất lớn, từ 20-250 kW/giờ/xe, đặc biệt là với sạc nhanh. Để sạc đồng thời 1.000 xe trong một bãi đỗ xe, cần công suất vài chục MW - tương đương với công suất điện tiêu thụ của một thị xã nhỏ vào giờ cao điểm.

Hiện nay, nhiều tòa nhà, chung cư, khu dân cư chưa được thiết kế sẵn hệ thống sạc xe điện, thiếu dây cáp và không đủ khả năng chịu tải điện lớn. Việc cải tạo toàn bộ hệ thống điện, từ trạm biến áp, đường dây, cầu dao cho đến ổ cắm, sẽ tốn kém hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Chuyển đổi sang xe điện là xu hướng tất yếu, nhưng không thể nóng vội. Một tương lai xanh cần đi kèm với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và nguồn năng lượng dồi dào. Thiếu điện, thiếu trạm sạc, thiếu cơ sở vận hành, thì dù có muốn "xanh hóa" cũng rất khó khăn.

Câu hỏi đặt ra là: liệu chúng ta có đủ nguồn điện để sạc cho hàng triệu xe điện cùng lúc? Đừng để "xe điện xanh" trở thành nỗi lo cúp điện toàn quốc!

Vũ Bình Minh - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---