Bỉ bị tố là rào cản cuối cùng ngăn Ukraine tiếp cận tài sản bị phong tỏa của Nga

Bỉ đang trở thành rào cản cuối cùng và duy nhất ngăn Ukraine tiếp cận khối tài sản khổng lồ của Nga đang bị đóng băng, một nguồn lực được xem là tối quan trọng cho nỗ lực phòng thủ và tái thiết đất nước của Kyiv.

Câu hỏi cấp bách được đặt ra là: Phải chăng Bỉ muốn đi vào lịch sử với tư cách là một quốc gia đã gián tiếp hỗ trợ cho Nga trong cuộc chiến này?

Trong nhiều tháng qua, chính phủ Bỉ đã liên tục ngăn chặn việc chuyển giao số tài sản này cho Ukraine. Họ là quốc gia cuối cùng trong liên minh còn giữ vững lập trường này, liên tục đưa ra những lý do mới để trì hoãn một quyết định mang tính sống còn đối với Ukraine.

Liệu Bỉ có thực sự muốn được ghi nhớ là quốc gia đã góp phần khiến Ukraine và toàn bộ châu Âu phải thất thế trước Nga?

Bối cảnh kế hoạch EU

• EU đang bàn kế hoạch dùng khoảng 140 tỉ euro từ tài sản nhà nước Nga bị phong tỏa tại châu Âu (đa phần là tài sản Ngân hàng Trung ương Nga) để bảo đảm khoản vay lớn cho Ukraine nhằm chi trả quốc phòng và ngân sách thường xuyên.​

• Tổng tài sản Nga bị đóng băng toàn cầu khoảng gần 300 tỉ USD, trong đó phần lớn nằm trong hệ thống tài chính châu Âu.​

• Phần then chốt của khối tài sản này do Euroclear – trung tâm lưu ký chứng khoán có trụ sở ở Brussels (Bỉ) – quản lý nên sự đồng ý của Bỉ là điều kiện gần như bắt buộc để kế hoạch vận hành.

Những lý do thay đổi liên tục

Ban đầu, Bỉ viện dẫn các lo ngại về pháp lý như một trở ngại chính. Để giải quyết vấn đề này, các đối tác châu Âu, với sự hỗ trợ từ cả quốc gia không thuộc EU như Na Uy, đã nỗ lực xây dựng một khuôn khổ pháp lý vững chắc.

Tuy nhiên, ngay khi những rào cản này dần được tháo gỡ, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever lại đưa ra những lý do mới, được cho là có sự ảnh hưởng từ các tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hiện tại, lập luận của Thủ tướng De Wever xoay quanh việc hỗ trợ Ukraine là "quá tốn kém" và việc chuyển giao tài sản có thể "phá hỏng các cuộc đàm phán hòa bình" – một luận điểm dường như lặp lại những ý tưởng về các cuộc đối thoại do Tổng thống Trump đề xuất.

Tuy nhiên, thực tế phũ phàng là việc không chuyển giao tài sản này sẽ chỉ khiến cuộc chiến kéo dài hơn, gây thêm đau thương và tàn phá.

Vì sao Bỉ trở thành “rào cản cuối cùng”?

• Thủ tướng Bỉ Alexander De Wever cho rằng việc tịch thu/tái phân bổ tài sản nhà nước Nga khi chiến tranh còn diễn ra là “sai lầm cơ bản”, trái thông lệ là tài sản bị phong tỏa thường chỉ được xử lý trong các thỏa thuận hậu chiến về bồi thường.​

• Ông cảnh báo kế hoạch “khoản vay bồi thường” có thể làm trệch hướng nỗ lực đạt thỏa thuận hòa bình với Nga, khiến Mátxcơva cứng rắn hơn và gia tăng nguy cơ kiện tụng quốc tế.​

• Bỉ lo ngại nếu sau này Ukraine bị coi là bên “thua cuộc” hoặc nếu có thỏa thuận hòa bình buộc phải hoàn trả tài sản, Euroclear và nhà nước Bỉ có thể phải bồi thường thiệt hại khổng lồ cho Nga hoặc các chủ thể khác.

Lợi ích kinh tế hay sự tồn vong của một quốc gia?

Việc Bỉ theo đuổi lợi ích kinh tế và những lo ngại về pháp lý không thể được đặt lên trên sự tồn vong của Ukraine và an ninh của cả châu Âu.

Vậy vấn đề thực sự nằm ở đâu?

Liệu có phải những lo ngại pháp lý và chi phí tài chính chỉ là cái cớ, còn mục đích sâu xa của ông De Wever là bảo vệ lợi nhuận khổng lồ của Euroclear, một tổ chức tài chính có trụ sở tại Bỉ, và nguồn thu thuế béo bở cho ngân sách quốc gia?

Trong khi Bỉ còn đang cân nhắc và trì hoãn, sinh mạng của người dân Ukraine vẫn đang bị đe dọa từng ngày, từng giờ.

Sự thật là, dù Bỉ có muốn hay không, cuối cùng khối tài sản này cũng sẽ thuộc về Ukraine. Sự leo thang không ngừng của Nga sẽ buộc phương Tây phải có những hành động quyết liệt hơn, và khi đó Bỉ sẽ không còn lựa chọn nào khác.

Câu hỏi đặt ra cho Brussels là: Liệu họ sẽ làm điều đúng đắn ngay bây giờ, hay sẽ chờ đợi để bị lịch sử phán xét là quốc gia đã chần chừ và gián tiếp tiếp tay cho Nga?

Quyết định này, cuối cùng, nằm trong tay của Thủ tướng Bart De Wever.

Ukraine và các nước EU khác phản ứng thế nào?

• Kyiv xem kế hoạch sử dụng tài sản Nga là nguồn tài trợ trọng yếu trong bối cảnh viện trợ từ Mỹ bị chậm trễ, nên việc Bỉ chặn kế hoạch được nhìn nhận như một cú đòn lớn đối với triển vọng tài chính của Ukraine.​​

• Một số lãnh đạo EU, trong đó có Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và các nước Baltic, cho rằng “khoản vay bồi thường” sẽ tạo thêm đòn bẩy gây sức ép lên Nga trên bàn đàm phán, bác bỏ lập luận rằng nó làm hỏng triển vọng hòa bình.​

• Trong nội bộ EU, Bỉ hiện bị xem là “bức tường Bỉ” (Belgian wall) khiến kế hoạch tài chính cho Kyiv bị đình trệ, dù về mặt chính thức Brussels vẫn khẳng định ủng hộ Ukraine và chỉ đòi hỏi một cơ chế pháp lý – tài chính “an toàn và công bằng hơn”.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---