Trump bất ngờ dỡ bỏ lệnh trừng phạt Gazprombank của Nga, mở đường cho nhà máy điện hạt nhân Hungary

Quyết định bất ngờ từ chính quyền Mỹ đã tháo gỡ nút thắt nan giải cho dự án nhà máy điện hạt nhân Paks-2 của Hungary. Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijjarto đã xác nhận vào ngày 29 tháng 6 rằng chính phủ Mỹ đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Ngân hàng Gazprombank, ngân hàng đang đầu tư vào dự án trọng điểm này. Đây được xem là một bước ngoặt quan trọng đối với an ninh năng lượng của Hungary, quốc gia đang nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng trước bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay.

Bối cảnh dự án Paks-2 và lệnh trừng phạt

Trong bối cảnh Liên minh châu Âu đang tích cực giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga, động thái này của Mỹ không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn tiềm ẩn những thay đổi địa chính trị sâu rộng. Tháng 11 năm 2024, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Gazprombank, khiến dự án Paks-2 của Hungary lâm vào tình trạng trì trệ, đe dọa nghiêm trọng an ninh năng lượng quốc gia.

Ông Szijjarto nhấn mạnh rằng việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân Paks-2 bị đình trệ hoàn toàn do các lệnh trừng phạt này. Tuy nhiên, ông cũng cho biết, kể từ tháng 1 năm nay, với sự trở lại của Tổng thống Donald Trump, người được ông Szijjarto mô tả là "xem Hungary như một người bạn", chính phủ Mỹ đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, mở đường cho việc tiếp tục dự án.

Hình ảnh ông Szijjarto bên cạnh Tổng thống Trump (nguồn: m.blog.hu)

Giấy phép chung từ OFAC và tác động đến Paks-2

Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ đã ban hành giấy phép chung cuối tuần qua, cho phép Gazprombank và một số ngân hàng lớn khác của Nga, bao gồm Sberbank, VTB, và Alfa-Bank, thực hiện các giao dịch liên quan đến năng lượng hạt nhân dân sự.

Điều này đánh dấu sự tháo gỡ hoàn toàn các rào cản tài chính đã kìm hãm dự án Paks-2 suốt nhiều tháng.

Nhà máy điện hạt nhân Paks-2, với tổng trị giá 12,5 tỷ euro, trong đó có khoản vay 10 tỷ euro từ Nga, đóng vai trò trụ cột trong chiến lược an ninh năng lượng của Hungary.

Dự án này hướng đến xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân mới, nâng cao công suất sản xuất điện của tổ hợp điện hạt nhân Paks hiện hữu, nơi đang cung cấp gần một nửa lượng điện cho cả nước.

Hungary và chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Trump

Trước đó, các lệnh trừng phạt đã gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng đối với việc chuyển tiền từ Nga thông qua Gazprombank, khiến tiến độ xây dựng Paks-2 gần như đóng băng. Chính phủ Hungary đã nhiều lần kêu gọi Washington miễn trừ, và cuối cùng đã đạt được mục tiêu này sau sự trở lại của ông Trump.

Ông Szijjarto thẳng thắn chỉ trích chính quyền tiền nhiệm của Mỹ, cho rằng họ đã đưa ra nhiều quyết định mang động cơ chính trị, gây khó khăn cho Hungary, trong đó có việc cố tình cản trở dự án Paks-2.

Tuy nhiên, ông lạc quan cho rằng cục diện đã thay đổi sau khi Mỹ có "một tổng thống mới nhìn nhận Hungary như một người bạn", ngầm ám chỉ sự thân thiết giữa ông Trump và Thủ tướng Viktor Orbán.

Ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế và tương lai năng lượng của Hungary

Đáng chú ý, giấy phép của OFAC không chỉ áp dụng cho Gazprombank mà còn mở rộng đến Ngân hàng Trung ương Nga, các ngân hàng thương mại lớn của Nga và các giao dịch dân sự liên quan đến hạt nhân.

Giới quan sát cho rằng quyết định này có thể phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận của Mỹ, từ đối đầu cứng rắn sang mở cửa có điều kiện, nhất là trong bối cảnh các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine đang được đẩy mạnh.

Hungary, từ đầu cuộc xung đột Nga-Ukraine, luôn là quốc gia EU cứng rắn nhất trong việc phản đối các biện pháp trừng phạt Nga sâu rộng.

Budapest cho rằng các biện pháp này không phục vụ lợi ích của họ, đặc biệt khi 80% khí đốt và hơn 60% dầu của Hungary vẫn đến từ Nga.

Hungary đã nhiều lần phủ quyết các đề xuất của EU về việc cắt giảm hoàn toàn nhập khẩu năng lượng từ Nga trước năm 2027, thậm chí mới đây nhất, họ còn bác bỏ đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc loại bỏ hoàn toàn khí đốt Nga khỏi thị trường năng lượng EU.

Các lệnh trừng phạt Nga được áp đặt dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden. Kể từ khi quay trở lại Nhà Trắng vào năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã nỗ lực thúc đẩy Nga và Ukraine tham gia đàm phán hòa bình để chấm dứt xung đột và chưa áp đặt thêm các lệnh trừng phạt mới đối với Nga.

Tập đoàn Nhà nước về năng lượng nguyên tử Nga (Rosatom) cũng xác nhận việc Mỹ rút các lệnh trừng phạt tài chính đối với một số ngân hàng và công ty bảo hiểm của Nga liên quan đến dự án năng lượng hạt nhân, bao gồm cả Paks-2.

Ông Szijjarto kết luận: "Tổng thống Donald Trump và chính quyền của ông ấy đã giúp Hungary. Đồng thời, chúng ta vẫn còn một cuộc chiến khác ở Brussels để duy trì quyền mua dầu và khí đốt giá rẻ. Chúng ta sẽ chiến đấu trong trận chiến này và sẽ thành công".

Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo Bloomberg

---