Việc Điện Kremlin rõ ràng mất kiểm soát đối với lực lượng quân sự tư nhân của Wagner đã bộc lộ sự rạn nứt trong ban lãnh đạo Moscow, báo trước một cuộc tranh giành quyền lực tiềm ẩn.
Trọng tâm của xung đột lợi ích này tập trung vào Châu Phi, nơi mà sự hiện diện của Tập đoàn Wagner có thể dẫn đến sự trỗi dậy và bành trướng của các dịch vụ chiến đấu, bảo vệ cơ sở khai mỏ và đảm bảo an toàn của các quan chức cấp cao.
Điều này có thể gây tổn hại đến Sáng kiến Vành đai và Con đường của ĐCSTQ, đồng thời gây nguy hiểm cho lợi ích và nhân sự của Trung Quốc trong khu vực. Do đó, ĐCSTQ có thể sẽ cần sửa đổi các đánh giá về mối đe dọa trong khu vực và tăng cường các biện pháp an ninh để bảo vệ các khoản đầu tư của mình.
Hôm 20/7, đài BBC tiết lộ rằng ông trùm tập đoàn lính đánh thuê Wagner Yevgeny Prigozhin được cho là đã trả lời phỏng vấn một hãng truyền thông châu Phi. Theo tuyên bố của ông Prigozhin, những nỗ lực của Wagner ở Châu Phi không hề suy giảm mà sẽ tiếp tục mở rộng.
Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác liên tục của Wagner với nhiều quốc gia trong việc thực hiện các hoạt động ở hiện tại và tương lai, đặc biệt là cuộc chiến chống lại các băng nhóm và tổ chức khủng bố theo hợp đồng.
Những quan điểm này phản ánh lập trường của Ngoại trưởng Nga Serge Lavrov, người đã tuyên bố rằng bất chấp những sự kiện gần đây, Tập đoàn Wagner và Nga sẽ duy trì sự hiện diện của họ ở Châu Phi.
Tại Diễn đàn An ninh Aspen ngày 21/7, Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan thông báo rằng lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner hiện không tham chiến ở Ukraine. Tuy nhiên, có dấu hiệu cho thấy các lực lượng quân sự tư nhân đang tập trung binh lực ở châu Phi.
Tình hình này có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng đối với lợi ích của ĐCSTQ trong khu vực.
Kể từ năm 2003, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào châu Phi tăng trưởng đều đặn, đạt 5 tỷ USD vào năm 2021, tăng từ mức 75 triệu USD vào đầu giai đoạn này. Khi ĐCSTQ mở rộng sự hiện diện của mình ở Châu Phi, họ tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ Moscow để bảo vệ lợi ích của mình. Đồng thời, các công ty an ninh Trung Quốc hoạt động ở châu Phi, chẳng hạn như Haiwei, Huaxin Zhongan, Kunlun và Xianfeng, cũng phát triển nhanh chóng.
Các công ty này chủ yếu hoạt động ở các quốc gia tương đối an toàn như Ai Cập, Kenya và Uganda. Tuy nhiên, một số công ty an ninh Trung Quốc đang mở rộng sang các lĩnh vực phức tạp và thách thức hơn.
Điều đáng chú ý là các công ty an ninh Trung Quốc này thiếu vũ khí sát thương và phải dựa vào sự bảo vệ vũ trang từ các tổ chức hoặc chính quyền địa phương.
Với việc ông trùm Yevgeny Prigozhin bị trục xuất sang Belarus, 25.000 quân của Tập đoàn Wagner có khả năng tăng cường hoạt động ở châu Phi dưới sự lãnh đạo mới. Kịch bản này có thể sẽ là thảm họa đối với lợi ích của ĐCSTQ ở Châu Phi. Wagner có thể phá vỡ môi trường an ninh và gây bất lợi cho ĐCSTQ trong khu vực. ĐCSTQ có thể sẽ phải đối mặt với những trở ngại và nguy hiểm to lớn trong mọi cuộc xung đột với người của Wagner.
Sau cuộc nổi dậy của Wagner, phương Tây chỉ ra rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã vấp phải làn sóng chỉ trích từ giới tinh hoa của Nga tại Diễn đàn An ninh Aspen, tiểu bang Colorado, Hoa Kỳ.
Ngày 20/7, Giám đốc của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) William Burns tuyên bố rằng cuộc nổi loạn đã đặt ra những vấn đề rộng lớn hơn về năng lực phán đoán của ông Putin, sự thiếu quyết đoán hiển nhiên của ông và sự tách rời tương đối của ông với các sự kiện. Ông Burns nhấn mạnh rằng nhà lãnh đạo Nga nổi tiếng là người có xu hướng “ôm giữ mối hận thù”.
"Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu ông Prigozhin thoát khỏi quả báo sau cuộc nổi loạn này”, ông Burns lập luận.
Ngay trước cuộc nổi dậy vũ trang kéo dài 36 giờ đầy chết chóc, ông Prigozhin đã đề cập trên kênh Telegram của mình rằng sau khi hoàn tất nhiệm vụ ở Ukraine, ông sẽ đến Châu Phi. Giờ đây, có vẻ như đó là kế hoạch tẩu thoát tốt nhất của ông, vì lực lượng của Wagner đang bảo vệ an ninh cho nhiều chế độ khác nhau ở Châu Phi, chẳng hạn như Mali và Cộng hòa Trung Phi, nơi họ cảm thấy yên bình và nắm quyền kiểm soát các nguồn tài nguyên quý giá.
Trường hợp của Sudan minh họa cách Tập đoàn Wagner cung cấp hỗ trợ an ninh và hậu cần cho cựu Tổng thống Omar al-Bashir vào năm 2017 để đổi lấy nhượng quyền khai thác kim cương. Giờ đây với tư cách là Lực lượng bán quân sự hỗ trợ nhanh (RSF) ở Sudan, Wagner vẫn tiếp tục hiện diện ở Darfur và dựa vào nhượng quyền khai thác như một nguồn thu nhập
Tại Cộng hòa Trung Phi, các cố vấn quân sự của Nga và lính đánh thuê Wagner đã nắm quyền kiểm soát các mỏ vàng và kim cương then chốt, cho phép họ duy trì hoạt động của mình trong khu vực. Wagner đã sử dụng các mô hình kinh doanh tương tự ở Mozambique và Mali, nơi Wagner hỗ trợ các lực lượng địa phương để đổi lấy quyền khai thác tài nguyên và hợp tác chống lại các tổ chức cực đoan.
Không giống như vai trò của họ ở Ukraine, số phận của nhóm lính đánh thuê Wagner ở châu Phi hoàn toàn khác. Những binh lính đã nghỉ hưu có thể tận dụng kinh nghiệm chuyên môn của họ. Dưới sự kiểm soát của ban lãnh đạo mới, lực lượng của Wagner có khả năng mở rộng hoạt động của họ ở Châu Phi.
Bất ổn chính trị, tài nguyên thiên nhiên dồi dào và xung đột quân sự ở cường độ thấp tại nhiều nơi ở châu Phi là những yếu tố góp phần giúp Wagner bành trướng của mình.
Đồng thời, cho dù ông Putin muốn tiêu diệt ông Prigozhin đến mức nào đi chăng nữa, thì ông ta cũng không thể làm vậy chừng nào ông Prigozhin vẫn nắm quyền kiểm soát các lực lượng Wagner ở Châu Phi. Nhà lãnh đạo Nga không thể mạo hiểm đụng độ với Wagner và mạo hiểm để Nga tiếp cận các nguồn tài nguyên và ảnh hưởng quan trọng của châu Phi, đặc biệt là ở Trung Đông và đặc biệt là Iran.
Moscow phải duy trì nhận thức về lòng trung thành của Tập đoàn Wagner và đảm bảo các kênh liên lạc thông suốt. Châu Phi vẫn đóng vai trò trọng yếu đối với việc Moscow phóng chiếu sức mạnh và thu lợi nhuận kinh tế từ các nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào của mình, và khó có khả năng Châu Phi để vuột mất cơ hội tận dụng ảnh hưởng địa chính trị.
Trong lịch sử, lục địa đen từng chứng kiến sự góp mặt của lính đánh thuê, đơn cử như công ty lính đánh thuê ở Nam Phi - Executive Outcomes. Điều này có tác động mạnh mẽ đến tình hình ở Angola và Sierra Leone. Tình hình ở Châu Phi giờ đã trở nên phức tạp hơn nhiều và Tập đoàn Wagner chỉ là một trong số các đối thủ cạnh tranh trên thị trường dịch vụ bảo vệ.
Lục địa này đã trở thành thiên đường cho các nhóm bán quân sự, lính đánh thuê và các công ty quân sự tư nhân, tất cả đều được trang bị vũ khí tận răng.
Rõ ràng, việc Wagner vươn chiếc 'vòi bạch tuộc' khắp Châu Phi đã đe dọa đến lợi ích của ĐCSTQ. Việc ông Prigozhin và lực lượng riêng của ông ta trở lại châu Phi, cũng như mối quan hệ phức tạp của ông chủ Điện Kremlin với Wagner, càng làm trầm trọng thêm những vấn đề này.
Nhiều vấn đề cần được giải quyết khi nhiều công ty quân sự tư nhân của Nga khám phá ra các cơ hội cung cấp dịch vụ vũ trang cho các tài sản của Trung Quốc ở nước ngoài.
Khả năng của ĐCSTQ trong việc xử lý sự phức tạp của các mối quan hệ giữa Trung Quốc, Nga và Wagner, cũng như khả năng thiết lập các cuộc thảo luận trực tiếp, là tối quan trọng trong việc Wagner đảm bảo các dịch vụ vũ trang cho ĐCSTQ. Tuy nhiên, cuộc nổi dậy của ông Prigozhin có thể đã cắt đứt mọi cơ hội hợp tác tiềm năng trong tương lai với các công ty Trung Quốc.
Một thập kỷ trước, ngành an ninh của Trung Quốc đã tìm cách sao chép mô hình của công ty quân sự tư nhân Mỹ, Blackwater Worldwide. Tuy nhiên, với sự ghẻ lạnh ngày càng tăng trong quan hệ Mỹ - Trung, mô hình Blackwater đã không còn phù hợp với ngành an ninh tư nhân của Trung Quốc. Ngày nay, vấn đề đối với các công ty an ninh phi vũ trang của Trung Quốc không chỉ là khả năng cạnh tranh mà còn là sự sống còn.
Điều này đặt ra câu hỏi liệu ĐCSTQ có thay đổi chiến lược của mình trong các vấn đề an ninh châu Phi và tham gia cạnh tranh với các nhóm vũ trang nguy hiểm hay không. Có thể ĐCSTQ sẽ cố gắng biến các công ty an ninh của mình thành quân đội tư nhân giống như Tập đoàn Wagner, phù hợp với tham vọng đóng vai trò tích cực hơn trong các vấn đề an ninh khu vực, chẳng hạn như "Sáng kiến An ninh Toàn cầu" của ông Tập Cận Bình.
Tuy nhiên, trở ngại chính trị nằm ở chỗ: Ai kiểm soát vũ khí?
ĐCSTQ lo ngại về việc mất độc quyền về bạo lực và mối đe dọa mà bạo lực gây ra cho hệ thống của nó. Do đó, ĐCSTQ hạn chế các công ty an ninh tư nhân mua vũ khí, khiến họ phải phụ thuộc vào các tổ chức địa phương hoặc quốc tế để có được lực lượng bảo vệ có vũ trang. Điều này về cơ bản cản trở khả năng của họ và về mặt chủ quan, các công ty an ninh Trung Quốc cũng miễn cưỡng tham gia vào các hoạt động quân sự thực chất liên quan đến đạn thật.
Với tâm lý và sự thận trọng của ĐCSTQ, việc thành lập lực lượng vũ trang tư nhân kiểu Wagner ở Trung Quốc là điều khó xảy ra. Đặc biệt là khi cuộc nổi dậy của Wagner làm tăng thêm mối lo ngại của ĐCSTQ, thì một kịch bản như vậy càng khó xảy ra hơn.
Tuy nhiên, không phải là không có khả năng quân đội của ĐCSTQ sẽ được đóng gói lại thành các công ty quân sự tư nhân giả để tăng phạm vi hoạt động ở nước ngoài. Tuy nhiên, bất kỳ doanh nghiệp quân sự tư nhân nào thuộc sở hữu nhà nước hoặc do ĐCSTQ kiểm soát đều sẽ gặp khó khăn trong việc điều hướng bối cảnh chính trị và ngoại giao của ĐCSTQ, khiến hoạt động của họ trở nên khó khăn, nếu không muốn nói là không thể.
Quan điểm thể hiện trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Theo The Epoch Times
- Báo điện tử tại Đức từ năm 1995 -
TIN NHANH | THỰC TẾ | TỪ NƯỚC ĐỨC
Canada tìm ra sát thủ giết hại loạt phụ nữ gần nửa thế kỷ trước 
Hoàng gia neo người, Nhật tìm cách nới luật kế vị 
Ông Zelensky duyệt đạo luật tuyển tù nhân vào quân đội 
Mỹ nói quan hệ Nga - Trung 'chưa đạt tiến triển lớn' 
Israel không kích ở Bờ Tây, hạ chỉ huy nhóm vũ trang 
Nghị sĩ Mỹ bị truy tố tham nhũng: 'Tất cả là do vợ'