'Đơn hàng xuất khẩu' 5.000 UAV từ Việt Nam sang Hàn Quốc thực chất là gì?

Sự kiện xuất khẩu máy bay vận tải không người lái kỹ thuật cao lại do một công ty Việt Nam không phải về công nghệ mà xuất phát từ nền tảng bất động sản đã khiến dư luận xôn xao và không ít người tỏ ý hoài nghi.

Trước sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Kim Min-seok, việc ký kết "đơn hàng xuất khẩu" 5.000 máy bay vận tải không người lái của một công ty Việt Nam sang Hàn Quốc trở thành một tâm điểm đáng chú ý.

Sự kiện "lần đầu tiên" một công ty Việt Nam sản xuất thành công và "xuất khẩu đơn hàng lớn" vào một thị trường cao cấp khó tính như Hàn Quốc được giới truyền thông trong nước đánh giá là một "mốc son mới của công nghệ Việt Nam".

Theo giới thiệu, các UAV hạng nặng từ 60–300kg này có tỷ lệ nội địa hóa lên đến 85%, công nghệ độc quyền do CT UAV – thành viên CT Group – sản xuất.

Tập đoàn CT Group cho biết họ đã ký một thỏa thuận cung cấp 5.000 máy bay không người lái (UAV) cho Hàn Quốc

Lễ ký diễn ra vào ngày 12/8 tại Seoul trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Hàn Quốc. Và chỉ sau đó một ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã triệu tập các bộ ngành liên quan để họp cùng đại diện CT Group bàn cách hỗ trợ, giúp đỡ doanh nghiệp này.

Báo chí Việt Nam tỏ ra phấn khích khi đưa tin về thương vụ này, gọi đó là "hợp đồng xuất khẩu" hay "đơn hàng xuất khẩu".

"Việc có đơn hàng xuất khẩu máy bay vận tải không người lái cho một thị trường cao cấp và khó tính như Hàn Quốc cho thấy Việt Nam đã sẵn sàng tham gia vào cuộc chơi công nghệ ở cấp độ cao hơn, đồng thời mở ra cánh cửa xuất khẩu sản phẩm công nghệ đến nhiều quốc gia khác trên thế giới", báo VnExpress dẫn lời đại diện công ty CT Group.

Câu chuyện của CT Group gây chú ý một phần diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện Nghị quyết 57 về phát triển khoa học-công nghệ, một trong "bộ tứ trụ cột", theo cách nói của ông Tô Lâm, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Hồi tháng Năm, chính phủ đã công bố gói tín dụng ưu đãi trị giá 500.000 tỷ đồng (khoảng 20 tỷ USD) cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng chiến lược.

Thủ tướng Chính, tại cuộc làm việc với CT Group, cũng đã chỉ đạo các bên liên quan hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận gói tín dụng này.

Nhưng sự kiện xuất khẩu máy bay vận tải không người lái kỹ thuật cao lại do một công ty không phải về công nghệ mà xuất phát từ nền tảng bất động sản đã khiến dư luận xôn xao và không ít người tỏ ý hoài nghi.

Trên Facebook cá nhân, hôm 17/8, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, thổ lộ rằng ban đầu bà cảm thấy "nức lòng, bồi hồi và mừng", nhưng rồi băn khoăn về các câu hỏi: đó là đơn hàng hay mới chỉ là biên bản ghi nhớ - MOU?

Bà Hạnh, từng là một nhà báo kỳ cựu, tìm hiểu từ các nguồn của mình và cho rằng thương vụ đó không phải là "hợp đồng xuất khẩu" hay "đơn hàng xuất khẩu".

Kỹ sư Dương Ngọc Thái, từng là việc tại Google, thậm chí gọi đó là "xuất nhập khẩu bom" khi đọc các bản tin trên báo chí?

"Câu hỏi đầu tiên: CT Group là ai, từ đâu ra mà sản xuất UAV?" ông Thái viết trên nền tảng Substack vào ngày 17/8.

Các thảo luận trên mạng xã hội cũng tỏ ra nghi ngờ hơn là tin tưởng.

Tại Việt Nam, những doanh nghiệp chuyên về nghiên cứu, phát triển và làm chủ công nghệ trong lĩnh vực này vẫn khá hiếm hoi.

Năm 2022, truyền thông Việt Nam đưa tin về một sản phẩm drone được xuất khẩu sang Mỹ có tên là "Hera" do CEO công ty Real-time Robotics, ông Lương Việt Quốc, cùng đội ngũ chế tạo.

Giờ đây, việc một công ty bất động sản chế tạo và xuất khẩu UAV khiến cho không ít người tỏ ý hoài nghi.

Nhưng CT Group vẫn không nao núng. Trên các bài báo bằng tiếng Việt, đại diện công ty này vẫn khẳng định đó là các đơn hàng.

Chủ tịch CT Group Trần Kim Chung giải thích trên VnExpress: "Họ tìm đến CT UAV vì năng lực sản xuất, hệ thống phòng lab trong và ngoài nước, cùng khả năng nghiên cứu và phát triển nhanh, biến ý tưởng, thiết kế thành sản phẩm trong thời gian ngắn."

Điều này gợi ý rằng CT UAV đã ký hợp đồng cung cấp một giải pháp trọn gói cho phía Hàn Quốc, bao gồm nghiên cứu, phát triển và sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh.

Ngày 20/8, website công ty này đăng bài viết nhan đề: Từ Hàn Quốc đến Indonesia, CT Group lần này ký thẳng với Chính phủ. Bài viết truyền thông này sau đó đã được CT Group cho đăng trên một số tờ báo, như Thanh Niên, Thanh Tra.

"Trong khi dư luận chưa hết bàn tán về sự kiện lần đầu Việt Nam có đơn hàng xuất khẩu 5.000 UAV vận tải không người hạng nặng sang Hàn Quốc thì CT Group nhanh chóng có một câu trả lời mới bằng một cột mốc ấn tượng – ký kết hợp tác với Chính phủ Indonesia," bài viết nhấn mạnh.

Dù nhiều tờ báo tỏ ra hồ hởi trước cái mà họ gọi là "đơn hàng xuất khẩu", trên trang web chính thức, CT Group chia sẻ lại các bài báo trên Thanh Niên, Tin Tức, Nhân Dân, Đời sống Pháp luật với nội dung cho biết thương vụ này dựa trên biên bản ghi nhớ được ký kết với Airbility. Bài viết tiếng Anh của website này cũng gọi đó là MOU (Memorandum of Understanding).

Các trang thông tin từ Hàn Quốc như ZD Korea, The Guru, Venture Square cũng đều đưa tin thương vụ này là một thỏa thuận dựa trên biên bản ghi nhớ giữa hai công ty.

MOU và hợp đồng

MOU (Memorandum of Understanding) là biên bản ghi nhớ được hiểu là một thỏa thuận không ràng buộc về mặt pháp lý giữa các bên. Đây có thể là cơ sở để dựa vào đó các bên hướng tới hợp đồng pháp lý chính thức.

MOU thường sẽ không đề cập đến các giao dịch về tiền hay tài sản.

Trong khi đó, hợp đồng chính thức là một thỏa thuận bằng văn bản, riêng tư giữa hai bên có tính ràng buộc về mặt pháp lý và các bên có nghĩa vụ thực hiện các cam kết và điều khoản có trong văn bản.

Giá trị của hợp đồng giữa các bên cũng được đề cập.

Theo nội dung CT Group chia sẻ trên trang web chính thức, CT Group sẽ đảm nhận việc sản xuất OEM 5.000 UAV vận tải tại Việt Nam.

Trên Facebook cá nhân của mình cũng trong ngày 17/8, bà Hạnh nhận định: "Thông thường, các doanh nghiệp bắt đầu bằng OEM để học, sau đó làm ODM và tiến đến làm OBM (sản xuất sản phẩm mang thương hiệu riêng)."

OEM là viết tắt của "Original Equipment Manufacturer", với nghĩa "nhà sản xuất thiết bị gốc", chỉ một công ty sản xuất các sản phẩm hoặc linh kiện mà công ty khác sẽ sử dụng trong sản phẩm cuối cùng của họ, và bán ra thị trường dưới thương hiệu của chính công ty đó.

ODM (Original Design Manufacturer) là nhà sản xuất có khả năng thiết kế sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng, còn OBM (Original Brand Manufacturer) có khả năng phát triển và sản xuất sản phẩm dưới thương hiệu của riêng mình.

Nguồn hình ảnh,Getty Images

Chụp lại hình ảnh,Airbility dự kiến sẽ triển khai việc gia công 5.000 chiếc trong giai đoạn đầu và đẩy nhanh thương mại hóa công nghệ

Các công ty trong cuộc nói gì?

BBC News Tiếng Hàn đã liên hệ với công ty Airbility, đối tác của CT Group, để xác minh những vấn đề liên quan đến sự hợp tác song phương.

Ngày 22/8, ông Lee Jin-mo - CEO và đồng sáng lập của công ty Airbility - từ chối trả lời và hứa sẽ cho biết thêm thông tin liên quan đến thương vụ này, "sau khi đã tham khảo ý kiến ​​từ CT Group để đảm bảo thông điệp được truyền tải nhất quán và chính xác giữa hai công ty."

Đến ngày 26/8, ông Lee Jin-mo xác nhận thỏa thuận giữa hai bên là MOU, nhưng nói rằng ông không bình luận "về những vấn đề chưa được hai bên đồng thuận" do "điều khoản bảo mật trong biên bản ghi nhớ".

Ông Lee Jin-mo cho biết Airbility là một công ty hàng không tương lai được thành lập năm 2023, chuyên phát triển máy bay cất hạ cánh thẳng đứng (eVTOL) chạy bằng điện tốc độ cao, thị trường chủ yếu là các lĩnh vực công.

Ở nước ngoài, công ty đang theo đuổi việc mở rộng ban đầu sang Hoa Kỳ, Đông Nam Á và Trung Đông.

Ông Lee Jin-mo đánh giá Việt Nam là một thị trường sản xuất đang phát triển nhanh chóng với quy mô lớn, khả năng cạnh tranh về giá cả và chất lượng.

"Chính phủ Việt Nam cũng đưa ngành hàng không vào '11 Công nghệ Chiến lược Phát triển Quốc gia' và đang theo đuổi chính sách tập trung phát triển UAV. Về mặt địa lý, Việt Nam có vị trí lý tưởng để thâm nhập thị trường ASEAN và Trung Đông, và trọng tâm chiến lược quốc gia của Việt Nam là phát triển hàng không vũ trụ, đặc biệt là máy bay không người lái, phù hợp với chiến lược mở rộng toàn cầu của Airbility," ông cho biết trong email.

Theo các trang tin tại Hàn Quốc như ZDNet Korea, The Guru và Venture Square, CT Group sản xuất các UAV cỡ lớn, bao gồm mẫu AB-U60 của Airbility, theo hình thức gia công theo đơn đặt hàng (OEM), đồng thời phụ trách phân phối, vận hành, bán hàng, tiếp thị, hỗ trợ khách hàng và bảo trì.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Airbility dự kiến sẽ triển khai việc sản xuất theo hình thức ký gửi 5.000 chiếc trong giai đoạn đầu và đẩy nhanh thương mại hóa công nghệ thông qua các dự án thí điểm và trình diễn, vẫn theo các trang tin Hàn Quốc.

BBC News Tiếng Việt đã gửi email cho CT Group và CT UAV nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi.

Tuy nhiên, trên Vnexpress, Chủ tịch CT Group Trần Kim Chung cho biết đến khoảng tháng 10/2025, Airbility và CT Group sẽ chốt được nguyên mẫu cuối cùng và sẽ cần khoảng 6-9 tháng cho quá trình sản xuất, bàn giao.

Ông Chung tuyên bố CT Group "sẽ hoàn thành đơn hàng 5.000 chiếc UAV xuất khẩu sang Hàn Quốc" vào năm sau.

CT Group được thành lập năm 1992, được biết đến là một công ty bất động sản. Tuy nhiên, doanh nghiệp này giới thiệu họ đã đa dạng hóa sang chín lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có chất bán dẫn, công nghệ gien, công nghệ năng lượng mới, ứng dụng lượng tử, tàu cao tốc, AI và UAV.

Công ty này cho biết đã khởi công các nhà máy chip bán dẫn tại Việt Nam và dự kiến sẽ vận hành vào quý 4/2025, với mục tiêu sản xuất 100 triệu chip bán dẫn mỗi năm bắt đầu từ năm 2027.

Trên trang web của CT UAV, công ty trực tiếp ký MOU với Airbility, công ty tự giới thiệu các sản phẩm chủ yếu là UAV dân dụng dùng cho các mục đích như nông nghiệp/lâm nghiệp, cứu hộ, vận chuyển, bên cạnh các mẫu dùng cho an ninh và tuần tra biên giới.

Một mô hình UAV chở người được giới thiệu là "do CT Group phát triển" đã được trưng bày tại Đại hội Đại biểu lần thứ I, Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ vào ngày 16/8.

Nguồn: BBC

---