EU chưa thể xác nhận về việc Trung Quốc dỡ bỏ kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, chip

Liên minh châu Âu (EU) hiện vẫn chưa nhận được xác nhận chính thức về việc Trung Quốc đã quyết định nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với đất hiếm và chip Nexperia cho các ngành công nghiệp của khối. Thông tin này đang làm dấy lên những quan ngại đáng kể về sự ổn định của chuỗi cung ứng và an ninh công nghệ chiến lược của châu Âu.

Thận trọng trước thông báo từ Mỹ

Vào ngày 3 tháng 11, Ủy ban châu Âu (EC) đã tuyên bố rằng họ chưa thể xác nhận liệu Bắc Kinh đã chấm dứt hoàn toàn các hạn chế đối với việc xuất khẩu đất hiếm và các loại chip quan trọng, vốn đang được sản xuất bởi công ty Nexperia, cho các ngành công nghiệp châu Âu hay chưa.

Sự thận trọng này được thể hiện rõ ràng ngay cả khi Hoa Kỳ đã đưa ra thông báo rằng Trung Quốc đã đồng ý nới lỏng các biện pháp kiểm soát này.

Các nhà ngoại giao thương mại hàng đầu của EU nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận "đình chiến" thương mại nào được ký kết giữa Washington và Bắc Kinh đều cần phải bao gồm cả lợi ích và sự tham gia của châu Âu để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả.

Sự hòa hợp cho các nhiếp ảnh gia, căng thẳng đằng sau hậu trường: Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình (72, M.) tại "Đại lễ đường Nhân dân" với Chủ tịch Hội đồng EU António Costa (64) và Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen (66) Ảnh: CHINA DAILY/qua REUTERS

Nguồn gốc căng thẳng và tác động đến EU

Đất hiếm, cùng với các linh kiện công nghệ thiết yếu, từ lâu đã đóng vai trò trung tâm trong các ngành công nghiệp chiến lược của EU. Vấn đề này trở nên đặc biệt nhạy cảm kể từ khi Tổng thống Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ vào tháng 1 năm 2025, và căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gia tăng, vô hình trung đã cuốn EU vào vòng xoáy xung đột này.

Ngành công nghiệp ô tô châu Âu đã phải đối mặt với những ảnh hưởng nghiêm trọng do sự gián đoạn của chuỗi cung ứng toàn cầu. Tình hình trở nên phức tạp hơn sau khi Chính phủ Hà Lan quyết định tiếp quản nhà sản xuất chip Nexperia, vốn thuộc sở hữu của Tập đoàn Wingtech của Trung Quốc, với lý do "những thiếu sót nghiêm trọng về quản trị" vào tháng trước. Hành động này của Hà Lan đã dẫn đến phản ứng từ phía Trung Quốc dưới hình thức áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Nỗ lực tìm kiếm giải pháp

Ông Olof Gill, phó phát ngôn viên của Ủy ban châu Âu, đã thông tin rằng ủy ban đang duy trì liên lạc thường xuyên với tất cả các bên liên quan nhằm mục đích tìm ra một giải pháp nhanh chóng và hiệu quả nhất. Ông cũng xác nhận rằng EU đang tiến hành các cuộc đối thoại với Trung Quốc để hiểu rõ hơn về những cam kết của Bắc Kinh trong việc đảm bảo nguồn cung chip từ Nexperia.

Sau cuộc gặp quan trọng giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình diễn ra vào ngày 30 tháng 10 tại Hàn Quốc, Nhà Trắng đã đưa ra thông báo rằng Trung Quốc sẽ "thực hiện các biện pháp thích hợp" để đảm bảo dòng chảy chip từ các cơ sở của Nexperia, qua đó góp phần duy trì sản xuất chip cơ bản cho thị trường toàn cầu.

Vấn đề kiểm soát xuất khẩu chip chiến lược này cũng đã được đưa ra thảo luận trong cuộc họp cấp cao giữa các quan chức Trung Quốc và EU diễn ra tại Brussels vào tuần trước. Đây là một phần trong nỗ lực chung nhằm giải quyết những bất đồng và tìm kiếm sự ổn định.

Bà Henna Virkkunen, Ủy viên Công nghệ của EU, đã có cuộc gặp với đại diện của Nexperia vào ngày 31 tháng 10 để trao đổi về những rủi ro tiềm ẩn đối với chuỗi cung ứng. Bà bày tỏ hy vọng EU đang hướng tới một bước đột phá ngoại giao quan trọng, đồng thời cùng các doanh nghiệp thảo luận về các biện pháp ngắn hạn và trung hạn nhằm tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng.

Các biện pháp và đánh giá về Đạo luật Chip châu Âu

Nexperia sẽ nhận được lời mời tham dự cuộc họp tiếp theo của Lực lượng Đặc nhiệm Đạo luật Chip, dự kiến diễn ra vào ngày 7 tháng 11. Trong khi đó, Ủy ban châu Âu vẫn đang tiếp tục đánh giá hiệu quả của Đạo luật Chip châu Âu. Khung pháp lý này, được khởi động vào năm 2023, có mục tiêu tăng cường thị phần chip của EU thông qua các khoản đầu tư chiến lược, hỗ trợ các công ty khởi nghiệp và nâng cao năng lực dự báo các rủi ro thiếu hụt.

Bà Virkkunen cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng chuỗi cung ứng của châu Âu hiện vẫn còn thiếu đi khả năng chống chịu cần thiết, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc từ những gì đã xảy ra.

Cảnh báo từ ngành công nghiệp ô tô

Trong một diễn biến liên quan, ông Sigrid de Vries, Tổng giám đốc Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA), đã đưa ra một cảnh báo nghiêm trọng. Ông cho biết các dây chuyền lắp ráp tại EU có nguy cơ phải tạm dừng hoạt động trong vài ngày tới nếu tình hình không có những cải thiện rõ rệt. Ông cũng kêu gọi tất cả các bên liên quan cần tăng cường nỗ lực ngoại giao để sớm tháo gỡ cuộc khủng hoảng hiện tại.

Hạn chế đất hiếm và những bước tiến ngoại giao

Vụ việc liên quan đến Nexperia xảy ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao giữa Trung Quốc và EU đang có dấu hiệu leo thang. Đặc biệt, Bắc Kinh đã áp đặt các biện pháp hạn chế đối với việc xuất khẩu đất hiếm sang châu Âu từ tháng 4.

Đất hiếm là những nguyên liệu vô cùng thiết yếu cho sự phát triển của các ngành công nghiệp ô tô, quốc phòng và công nghệ xanh của EU.

Sau cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, Trung Quốc đã có động thái dỡ bỏ một số hạn chế mới được công bố hồi tháng 10. Ông Maroš Šefčovič, Ủy viên Thương mại của EU, vào ngày 1 tháng 11 cũng đã xác nhận rằng việc đình chỉ này có hiệu lực đối với cả các ngành công nghiệp của EU. Tuy nhiên, ông không cung cấp thông tin rõ ràng về việc liệu các biện pháp hạn chế xuất khẩu áp dụng từ tháng 4 có còn tiếp tục có hiệu lực hay không.

Ủy ban châu Âu thừa nhận rằng cuộc họp gần đây tại Brussels vẫn chưa đạt được bất kỳ bước tiến cụ thể nào. Phát ngôn viên Gill cho biết EU đang nỗ lực tìm kiếm một giải pháp toàn diện cho mọi khía cạnh liên quan đến các hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc, và vấn đề này đã được coi là ưu tiên hàng đầu kể từ Hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc hồi tháng 7.

Tại thời điểm đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, và Bắc Kinh đã đưa ra cam kết thiết lập một cơ chế cấp phép xuất khẩu đất hiếm nhanh chóng hơn.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp EU vẫn bày tỏ quan ngại rằng quy trình này trên thực tế vẫn còn khá phức tạp và tiềm ẩn nhiều khó khăn.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---