'Vành đai và Con đường': Trung Quốc muốn xuất khẩu mô hình mới lãnh đạo thế giới

Phải chăng đã qua rồi cái thời Mỹ và phương Tây độc quyền « làm mưa làm gió » trên chính trường thế giới ?

Ngày thứ Bảy, 27/04/2019, diễn đàn «Con đường Tơ Lụa Mới» lần thứ 2 kết thúc. 37 quốc gia tham gia sự kiện năm nay, nhưng nhiều cường quốc phương Tây vắng mặt.

Nicolas Asfour/Pool via REUTERS

Nếu như diễn đàn là cơ hội để Bắc Kinh phát triển các thế mạnh về kinh tế và công nghệ với việc ký kết nhiều thỏa thuận đầu tư trị giá hàng chục tỷ đô la, thì theo giới chuyên gia, đây còn là một cơ hội để Trung Quốc khẳng định vai trò và tham vọng « xuất khẩu mô hình quản lý thế giới » mới.

Con đường Tơ Lụa Mới hay là « chiếc bẫy nợ Trung Quốc », trước những lời chỉ trích của nhiều quốc gia, diễn đàn Con đường Tơ Lụa mới năm nay mang hơi hướng của một cuộc chiến truyền thông. Trung Quốc tìm cách điều chỉnh lại công tác truyền thông, không còn nói về OBOR (One Belt, One Road – Một Vành đai, Một con đường) nữa mà đã trở thành BAR (Belt and Road – Vành đai và Con đường).

Trong bài diễn văn bế mạc diễn đàn, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi một sự minh bạch, « bền vững », « xanh » hơn và nhất là không dung thứ cho tham nhũng trong các dự án. Nhưng điểm chú ý đối với giới quan sát chính là việc rút ngắn tên gọi dự án Con đường Tơ lụa mới này, được đưa ra vào năm 2013 để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trên bộ và hàng hải trị giá hơn 1.000 tỷ đô la đi từ châu Á sang châu Âu, qua cả châu Phi.

Theo nhận định của bà Alice Ekman trên đài RFI, dưới chiếc nhãn « « Belt and Road », các tham vọng của Trung Quốc giờ đã vượt quá khuôn khổ của các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng (cầu đường, cảng biển, cáp quang ngầm, công nghệ…). Bài diễn văn của ông Tập Cận Bình cho thấy rõ Bắc Kinh tìm cách phát triển điều mà ông gọi là « một hình thức quan hệ quốc tế mới ».

Bởi vì, trong những năm gần đây, bên cạnh các đầu tư kinh tế thực tế, Bắc Kinh còn mở rộng sang cả những chương trình hợp tác khác có liên quan đến các chuẩn mực hàng hóa, thuế quan, tư pháp, hay như thành lập cả tòa án trọng tài xử lý các tranh chấp thương mại trên lãnh thổ và nhất là tổ chức các diễn đàn đa phương.

Trung Quốc cho rằng đã đến lúc Bắc Kinh tăng cường tầm ảnh hưởng mà Belt and Road hơn bao giờ hết sẽ là một công cụ hữu ích cho phép nước này ấn định một mô hình « quan hệ » mới phù hợp với những lợi ích của Bắc Kinh.

Trong bài diễn văn bế mạc, Tập Cận Bình không ngần ngại đưa ra các đề nghị như tái cấu trúc các định chế quốc tế, tái cấu trúc các hình thức kiến tạo thế giới… Sự việc cho thấy rõ tham vọng ngày càng lớn của Bắc Kinh trong việc tham gia điều hành thế giới, thậm chí cả việc giám sát cách quản lý toàn cầu hóa : vận chuyển hàng hóa, quản lý dữ liệu, quản lý dòng du khách… Những hiện tượng toàn cầu hóa hiện nay mà Trung Quốc cho rằng không do họ tạo dựng nên.

Nhưng có một điều chắc chắn là trong bối cảnh quan hệ Trung – Mỹ căng thẳng, đề xuất mới này cho thấy là thế giới đang chứng kiến hai hình thức toàn cầu hóa đang trỗi dậy và đang cạnh tranh nhau giữa hai mạng lưới cơ sở hạ tầng khác biệt về chuẩn mực, pháp lý và quan hệ đa phương.

Nguồn: Minh Anh/ RFI

---