Cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel gây tranh cãi với phát ngôn đổ lỗi cho Ba Lan, các nước Baltic về chiến tranh Ukraine

Cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel đang đối mặt với làn sóng phản ứng dữ dội sau một cuộc phỏng vấn với cổng thông tin Hungary "Partizan", trong đó bà đưa ra những nhận định gây tranh cãi. Bà Merkel cho rằng các quốc gia như Ba Lan và các nước Baltic đã có phần trách nhiệm trong cuộc chiến của Nga tại Ukraine.

Đề xuất đối thoại không thành

Theo bà Merkel, vào năm 2021, bà đã đề xuất một khuôn khổ đối thoại mới với Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm giảm bớt căng thẳng. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị nhiều quốc gia Đông Âu từ chối, với lo ngại rằng Liên minh châu Âu (EU) có thể không đạt được một lập trường chung.

Bà Merkel nhận định rằng sự thất bại của cuộc đối thoại này đã dẫn đến leo thang căng thẳng. "Sau đó tôi rời nhiệm sở, và rồi sự hung hăng của Putin đã bắt đầu", cựu Thủ tướng Đức nói, đồng thời cũng xem đại dịch COVID-19 là một yếu tố góp phần.

"Nếu chúng ta không thể gặp gỡ, không thể trao đổi thẳng thắn những bất đồng, thì chúng ta cũng sẽ không tìm ra được những thỏa hiệp mới," bà Merkel giải thích. Bà cho biết các cuộc gặp trực tiếp với ông Putin đã không thể diễn ra do ông chủ Điện Kremlin tự cô lập vì lo sợ virus.

Quan điểm về các nước phương Tây

Ngược lại, bà Merkel bày tỏ sự ủng hộ đáng ngạc nhiên đối với Hoa Kỳ. Bà cho rằng dưới thời các Tổng thống Obama, Trump và Biden, chính sách của Mỹ đối với châu Âu có sự tương đồng. Bà Merkel cũng tiết lộ rằng vào năm 2021, đã có thỏa thuận với Tổng thống Mỹ Joe Biden về việc ngừng hoạt động đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 nếu ông Putin sử dụng khí đốt "như một vũ khí". Điều này sau đó đã được thực hiện dưới thời Thủ tướng Olaf Scholz.

Tuy nhiên, bà Merkel thừa nhận rằng không thể khẳng định chắc chắn điều gì đã dẫn đến chiến tranh. Kết luận của bà hiện tại là: "Giờ đây, thời thế đã thay đổi và chúng ta phải xem xét làm thế nào để tự trang bị khả năng gìn giữ hòa bình, bằng cách tạo ra sự răn đe thực sự và đồng thời hỗ trợ Ukraine."

Phản ứng gay gắt từ Đông Âu

Những phát biểu của bà Merkel đã gây chấn động tại Đông Âu. Cựu Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki đã gay gắt chỉ trích trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter): "Angela Merkel, với cuộc phỏng vấn thiếu suy nghĩ của mình, đã chứng minh rằng bà ấy thuộc về những chính trị gia Đức đã gây tổn hại nhiều nhất cho châu Âu trong thế kỷ trước."

Phản ứng giận dữ cũng nhanh chóng đến từ các nước Baltic. Nghị sĩ châu Âu của Latvia, Rihards Kols, gọi lời nói của bà Merkel là "vô lý" và "trơ trẽn".

Ông Kols nói thêm: "Người đã thưởng cho sự gây hấn rõ ràng của Nga bằng các đường ống dẫn khí đốt mới giờ lại đang dạy đời những người đã từ chối ăn mừng sự xoa dịu và tự hủy diệt." Ông đưa ra nhận định nghiêm khắc: "Bởi vì châu Âu đang phải trả giá cho những ảo tưởng của bà ấy."

Nghị sĩ đối ngoại của Estonia, Marko Mihkelson, bày tỏ sự bàng hoàng. Ông cho rằng việc "đổ lỗi cho các nước Baltic và Ba Lan vì đã gây ra cuộc chiến đế quốc của Nga" là một "điểm đáy mới" đối với bà Merkel. Trên X, ông viết: "Thật không may, điều này phủ bóng đen lên toàn bộ nhiệm kỳ của bà ấy với tư cách là Thủ tướng Đức. Tôi thậm chí không muốn nhắc đến Nord Stream ở đây."

Ảnh Daily Mail/Getty Images

Chỉ trích lan rộng sang Đức và Mỹ

Làn sóng chỉ trích cũng lan sang cả Đức và Hoa Kỳ. Nghị sĩ Quốc hội Mỹ Don Bacon đã nhắc lại trên X: "Thủ tướng Merkel là người đứng đầu chính phủ Đức đã lựa chọn Nga làm nguồn năng lượng quan trọng nhất của Đức."

Quan điểm gay gắt từ chính trường Đức

Những lời lẽ gay gắt cũng xuất phát từ Đức. Karl-Heinz Paqué (FDP), cựu Bộ trưởng Tài chính của Sachsen-Anhalt, gọi những phát biểu này là "không thể chịu đựng được". Ông cho rằng bà Merkel "tự mãn và kiêu ngạo". Chính trị gia thuộc đảng FDP viết trên X: "Tồn đọng cải cách, dòng người tị nạn, chính sách với Nga… Luôn luôn là lỗi của người khác – bây giờ là các nước Baltic và Ba Lan."

Cựu nghị sĩ quốc hội Michael Roth cũng bức xúc. "Tôi vẫn không thể hiểu được sự dễ dãi đối với chính sách thảm khốc của bà Merkel đối với Nga và Đông Âu," ông viết trên X. Ông kêu gọi truyền thông nên "làm gắt gao với bà Merkel về chính sách thất bại của bà với Nga/Đông Âu, giống như họ đã làm - hoàn toàn chính đáng - với đảng SPD."

Các nhà phê bình Điện Kremlin như nhà hoạt động nhân quyền người Anh Sir William Browder bày tỏ sự không ngạc nhiên. "Không có gì ngạc nhiên khi Đức, dưới sự lãnh đạo của bà ấy, đã theo đuổi một chính sách tồi tệ đối với Nga," Browder bình luận trên X. Kết luận ngắn gọn của ông: "May mắn là bà ấy đã ra đi."

Chuyên gia về Đông Âu của Đức, Thomas Dudek, thậm chí còn so sánh bà Merkel với người tiền nhiệm Gerhard Schröder (SPD), người mà sự thân thiện với Nga đã bị chỉ trích trong nhiều năm.

Chuyên gia Dudek nhận định: "Không giống như Schröder, bà Merkel đã 'làm nhiều điều đúng đắn' sau khi rời nhiệm sở." Tuy nhiên, ông viết trên X rằng chuyến đi gần đây tới Hungary "không nằm trong số đó", và điều này xảy ra ngay cả trước khi cuộc phỏng vấn gây chấn động được công bố.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---