Hệ thống pháp luật Đức: cách tính phạt tiền theo ngày và quy định về phạt tù

Hệ thống pháp luật Đức áp dụng hình thức phạt tiền theo ngày độc đáo, dựa trên thu nhập của người vi phạm để đảm bảo công bằng. Bài viết giải thích chi tiết cách tính mức phạt này và các trường hợp có thể dẫn đến án tù giam.

Phạt tiền theo ngày: một cơ chế đảm bảo công bằng

Từ năm 1957, hệ thống pháp luật của Đức đã áp dụng một hình thức xử phạt độc đáo cho các vi phạm không quá nghiêm trọng, được gọi là phạt tiền theo ngày. Cơ chế này, học hỏi từ mô hình các nước Bắc Âu, nhằm thay thế án tù giam đối với những người phạm tội lần đầu hoặc chưa có tiền án tiền sự.

Thay vì một khoản tiền cố định, tòa án sẽ ra một lệnh phạt (Strafbefehl) dựa trên số ngày phạt (Tagessätze). Mục tiêu chính là tạo ra một hình phạt có tác động tương đương đối với mọi cá nhân, bất kể tình trạng tài chính của họ như thế nào.

Cách tính toán số tiền phạt

Số tiền phạt cuối cùng được xác định bằng công thức đơn giản: lấy số ngày phạt nhân với mức tiền phạt của một ngày. Ví dụ, một bản án có thể là "phạt 30 ngày, mỗi ngày 50 Euro", tương đương tổng số tiền phạt là 1.500 Euro. Số ngày phạt phản ánh mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm, dao động từ 5 đến 360 ngày theo điều 40 Bộ luật hình sự Đức (StGB).

Điểm mấu chốt của hệ thống này nằm ở cách xác định mức tiền cho một ngày phạt. Mức tiền này được tính dựa trên thu nhập ròng (thu nhập cầm tay) của bị cáo tại thời điểm tuyên án. Mức tối thiểu là một Euro và tối đa có thể lên tới 30.000 Euro mỗi ngày.

Sự linh hoạt này đảm bảo tính công bằng. Ví dụ, với cùng một hành vi bị phạt 30 ngày, một người có thu nhập cao có thể phải nộp 200 Euro mỗi ngày (tổng cộng 6.000 Euro), trong khi một người có thu nhập thấp hơn chỉ phải nộp 10 Euro mỗi ngày (tổng cộng 300 Euro). Trên thực tế, các mức án phổ biến thường là 30, 40 hoặc 60 ngày phạt.

Quy định đối với các đối tượng thu nhập đặc biệt

Việc xác định thu nhập để tính tiền phạt trở nên phức tạp hơn đối với những người không có nguồn thu nhập ổn định hoặc rõ ràng. Pháp luật Đức có những hướng dẫn riêng cho các trường hợp này:

• Người không có thu nhập riêng: Đối với những người như người nội trợ, tòa án có thể ước tính thu nhập của họ. Một án lệ cũ của Tòa án cấp cao Hamm vào năm 1976 đề xuất tính thu nhập của người nội trợ bằng một nửa thu nhập chung của gia đình.
• Sinh viên và học viên: Tòa án sẽ xem xét các nguồn tài chính như tiền chu cấp từ gia đình, học bổng, hoặc tiền lãi từ tài sản (nếu có). Thu nhập từ việc làm thêm cũng có thể được tính vào, tùy thuộc vào quyết định của thẩm phán.
• Người thất nghiệp hoặc nhận trợ cấp xã hội: Các yếu tố như tiền trợ cấp thất nghiệp, tình trạng lao động trước đây và triển vọng tìm việc làm trong tương lai sẽ được cân nhắc. Trong những trường hợp này, bị cáo thường được cho phép trả góp tiền phạt (Ratenzahlung).

Khi nào áp dụng hình phạt tù giam

Khi một hành vi phạm tội được đánh giá là nghiêm trọng và hình thức phạt tiền không còn phù hợp, tòa án sẽ xem xét đến án tù giam (Freiheitsstrafe). Việc áp dụng luật sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của bị cáo tại thời điểm gây án.

Đối với người chưa thành niên (dưới 18 tuổi), tòa án sẽ áp dụng luật hình sự dành cho thanh thiếu niên, với mức án tù từ sáu tháng đến 10 năm. Đối với người từ 18 đến 21 tuổi, được coi là người trưởng thành trẻ (Heranwachsender), tòa án có quyền lựa chọn áp dụng luật dành cho thanh thiếu niên hoặc luật dành cho người lớn, tùy thuộc vào sự trưởng thành về mặt nhân cách của họ.

Điều kiện hưởng án treo và ân xá

Luật pháp Đức cho phép chuyển đổi án tù giam thành án treo (Bewährung) trong một số trường hợp nhất định. Thông thường, các bản án dưới một năm sẽ được cho hưởng án treo nếu bị cáo chưa có tiền án. Đối với các mức án từ một đến hai năm, tòa án sẽ xem xét cẩn thận trước khi quyết định. Về nguyên tắc, các bản án từ hai năm trở lên sẽ không được hưởng án treo.

Đối với những người đang chấp hành án tù, họ có cơ hội được ân xá và chuyển phần thời gian còn lại thành án treo sau khi đã thụ án được 2/3 thời gian (hoặc một nửa trong các trường hợp đặc biệt). Thời gian thử thách thường kéo dài từ hai đến năm năm. Trong thời gian này, người được hưởng án treo phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt và sẽ có một nhân viên giám sát (Bewährungshelfer) hỗ trợ tái hòa nhập.

Phạm Hương ©Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

 

 

---