Lịch sử đổi giờ ở Đức: từ tiết kiệm năng lượng thời chiến đến tranh cãi không hồi kết

Việc điều chỉnh đồng hồ hai lần mỗi năm ở Đức có một lịch sử phức tạp, bắt nguồn từ nỗ lực tiết kiệm năng lượng trong chiến tranh. Ngày nay, quy định này vẫn tiếp tục gây ra nhiều tranh cãi về lợi ích thực sự và tác động đến sức khỏe người dân.

Cứ vào chủ nhật cuối cùng của tháng ba và tháng mười, hàng triệu người ở Đức lại thực hiện một thói quen quen thuộc: điều chỉnh đồng hồ của họ. Quy định về đổi giờ mùa hè (Sommerzeit) và mùa đông (Winterzeit) không chỉ là một thay đổi nhỏ về thời gian mà còn là chủ đề của một cuộc tranh luận kéo dài hàng thập kỷ, với lịch sử bắt nguồn từ những giai đoạn biến động nhất của thế kỷ 20.

Những thử nghiệm đầu tiên trong thời chiến

Đức lần đầu tiên áp dụng việc đổi giờ vào năm 1916, trong bối cảnh Thế chiến thứ nhất. Mục đích chính là để tiết kiệm than đá và các nguồn năng lượng khác cho nỗ lực chiến tranh bằng cách tận dụng tối đa ánh sáng ban ngày. Tuy nhiên, sau khi chiến tranh kết thúc, quy định này đã bị bãi bỏ vào năm 1919.

Ý tưởng này được tái sử dụng trong những năm 1940 trong Thế chiến thứ hai với cùng lý do. Nhưng một lần nữa, sau khi chiến tranh qua đi, việc đổi giờ lại bị tạm dừng. Trong nhiều thập kỷ sau đó, người Đức sống với một múi giờ ổn định quanh năm.

Sự trở lại và đồng bộ hóa châu Âu

Mọi chuyện đã thay đổi sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973. Cú sốc giá năng lượng đã buộc các quốc gia phương Tây phải tìm kiếm mọi biện pháp để tiết kiệm. Noi gương các nước láng giềng như Pháp, vốn đã áp dụng lại việc đổi giờ từ năm 1976, cả Tây Đức và Đông Đức đã quyết định thực hiện lại quy định này vào năm 1980.

Mục tiêu không chỉ là tiết kiệm năng lượng mà còn để đồng bộ hóa thời gian với các đối tác thương mại quan trọng, tạo thuận lợi cho giao thông và hợp tác kinh tế. Trong những năm sau đó, Liên minh châu Âu đã dần tiêu chuẩn hóa ngày bắt đầu và kết thúc của giờ mùa hè trên toàn khối để đảm bảo sự vận hành trơn tru của thị trường chung.

Lợi ích và tác hại: một cuộc tranh luận kéo dài

Mặc dù mục đích ban đầu là tiết kiệm năng lượng, các nghiên cứu hiện đại lại cho thấy lợi ích thực tế rất nhỏ, thậm chí không đáng kể. Cơ quan Môi trường Liên bang Đức (Umweltbundesamt) chỉ ra rằng dù người dân bật đèn muộn hơn vào buổi tối, họ lại có xu hướng sử dụng nhiều năng lượng hơn để sưởi ấm vào những buổi sáng mùa xuân và mùa thu lạnh hơn. Hiệu quả tiết kiệm năng lượng tổng thể gần như bằng không.

Trong khi đó, những lời phàn nàn về tác động tiêu cực ngày càng gia tăng. Nhiều người cho biết họ gặp phải các vấn đề sức khỏe sau mỗi lần đổi giờ, bao gồm:

• Rối loạn giấc ngủ và cảm giác mệt mỏi kéo dài.
• Gián đoạn nhịp sinh học, tương tự như hiện tượng "jetlag".
• Giảm khả năng tập trung và hiệu suất làm việc trong những ngày đầu.

Ngoài ra, các ngành như nông nghiệp cũng gặp khó khăn khi phải điều chỉnh lịch trình cho vật nuôi. Dữ liệu giao thông cũng cho thấy sự gia tăng nhẹ về số vụ tai nạn trong những ngày ngay sau khi đổi giờ do sự mệt mỏi của người lái xe.

Tương lai nào cho việc đổi giờ?

Nhận thấy sự bất bình của công chúng, vào năm 2018, Ủy ban châu Âu đã tiến hành một cuộc khảo sát trực tuyến. Kết quả cho thấy 84% trong số 4,6 triệu người tham gia (chủ yếu từ Đức) đã bỏ phiếu ủng hộ việc bãi bỏ đổi giờ. Dựa trên kết quả này, Nghị viện châu Âu đã bỏ phiếu vào năm 2019 để chấm dứt việc đổi giờ theo mùa từ năm 2021.

Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị đình trệ. Các quốc gia thành viên EU vẫn chưa thể thống nhất được nên giữ giờ mùa hè hay giờ mùa đông vĩnh viễn. Sự bất đồng, cùng với các cuộc khủng hoảng khác như đại dịch COVID-19 và các vấn đề địa chính trị, đã đẩy vấn đề này xuống cuối danh sách ưu tiên. Vì vậy, cho đến khi có một quyết định chung được đưa ra, người Đức và phần lớn người dân châu Âu sẽ tiếp tục phải "xoay đồng hồ" hai lần mỗi năm.

Thu Phương ©Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

 

 

---