Trung Quốc thắt chặt kiểm soát đất hiếm, chuỗi cung ứng của Đức đối mặt rủi ro

Bắc Kinh áp đặt quy định xuất khẩu mới đối với các nguyên tố đất hiếm, một động thái có thể trao cho Trung Quốc quyền kiểm soát sâu rộng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngành công nghiệp công nghệ cao của Đức đứng trước những thách thức nghiêm trọng về nguồn cung.

Các nguyên tố đất hiếm được ví như "vàng của ngành công nghiệp" hiện đại, là thành phần không thể thiếu trong sản xuất mọi thứ từ điện thoại thông minh, tua-bin gió đến xe điện. Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã thống trị thị trường này, không chỉ ở khâu khai thác mà còn cả trong quá trình xử lý và tinh chế phức tạp. Giờ đây, Bắc Kinh đang có một bước đi quyết định nhằm khẳng định quyền lực của mình trên toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất.

Kể từ ngày 1 tháng 12, một quy định mới đã có hiệu lực, yêu cầu các nhà xuất khẩu phải khai báo chi tiết về mục đích sử dụng cuối cùng của bất kỳ sản phẩm nào có chứa dù chỉ một lượng nhỏ nguyên liệu đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Quy định này có phạm vi ảnh hưởng sâu rộng, vượt ra ngoài các giao dịch thương mại trực tiếp với Trung Quốc.

Ví dụ, một công ty Đức sản xuất linh kiện điện tử tại nhà máy ở trong nước, sau đó xuất khẩu sản phẩm hoàn chỉnh sang Anh, vẫn có thể phải xin giấy phép từ chính quyền Bắc Kinh nếu linh kiện đó chứa đất hiếm từ Trung Quốc. Đây được xem là một công cụ kiểm soát chưa từng có tiền lệ.

Một đòn giáng vào ngành công nghiệp Đức

Giới chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo về những tác động tiềm tàng của chính sách này. Tiến sĩ Amir-Said Ghassabeh, một chuyên gia về thương mại quốc tế, mô tả đây là một "đòn siết chưa từng có". Ông cho rằng Trung Quốc giờ đây có thể quyết định ai được phép xuất khẩu, khi nào và với số lượng bao nhiêu, thực chất là tạo ra một "cuộc phong tỏa thương mại ngầm".

Chính phủ Đức tỏ ra hết sức lo ngại nhưng dường như đang ở trong thế khó. Một tuyên bố từ bộ kinh tế thừa nhận rằng "không có nhà cung cấp thay thế nào trong ngắn hạn". Sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc đã được xây dựng trong nhiều năm và không thể dễ dàng thay đổi trong một sớm một chiều.

Trái ngược với sự lo lắng của chính phủ, một số tập đoàn công nghiệp lớn của Đức lại tỏ ra khá bình thản, cho rằng diễn biến này là điều "có thể dự đoán được". Tuy nhiên, sự trấn an này có thể không phản ánh hết những rủi ro tiềm ẩn mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn là xương sống của nền kinh tế Đức, sẽ phải đối mặt.

Tìm kiếm giải pháp cho sự phụ thuộc chiến lược

Vấn đề này một lần nữa cho thấy lỗ hổng chiến lược của Đức và châu Âu trong việc đảm bảo nguồn cung các nguyên vật liệu quan trọng. Cuộc khủng hoảng năng lượng gần đây đã là một bài học đắt giá về sự nguy hiểm của việc phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất.

Để thoát khỏi "gọng kìm đất hiếm", Đức và các đối tác châu Âu đang tìm kiếm các giải pháp dài hạn, bao gồm:

• Đa dạng hóa nguồn cung bằng cách hợp tác với các quốc gia khác như Úc, Canada hoặc Mỹ.
• Đầu tư vào công nghệ tái chế để thu hồi đất hiếm từ các sản phẩm đã qua sử dụng.
• Thúc đẩy các dự án khai thác và chế biến trong phạm vi châu Âu để giảm sự phụ thuộc vào bên ngoài.

Tuy nhiên, tất cả các giải pháp này đều đòi hỏi thời gian và nguồn vốn đầu tư khổng lồ. Trong ngắn hạn, ngành công nghiệp Đức sẽ phải điều hướng trong một môi trường đầy bất ổn, nơi một quyết định từ Bắc Kinh có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Nguyễn Thanh Bình ©Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

 

 

---