Số người rời Đức tăng kỷ lục: Các nhóm dân nào đang "bỏ nước Đức ra đi"?

Năm ngoái, có tới 270.000 người đã rời Đức, một con số chưa từng có trong lịch sử. Trong bối cảnh dư luận thường xuyên tập trung vào dòng người nhập cư, việc nhìn nhận ngược lại – ai là người đang rời khỏi Đức – trở nên vô cùng quan trọng và đáng để phân tích sâu hơn.

Với dân số khoảng 83,6 triệu người, cơ cấu dân số tại Đức luôn có sự biến động hàng năm. Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Liên bang Đức, năm 2024 ước tính có khoảng 1,694 triệu người nhập cư và 1,264 triệu người di cư khỏi Đức.

Đáng chú ý, phần lớn những người tham gia vào các luồng di chuyển này đều là người nước ngoài. Chỉ khoảng 14% các hoạt động di chuyển dân cư liên quan đến những người mang quốc tịch Đức.

Tuy nhiên, nhóm người mang quốc tịch Đức lại chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số những người rời đi. Năm 2024, có tới 255.455 người sinh ra tại Đức đã quyết định rời đất nước. Con số này tăng lên 269.986 nếu tính cả những người có quốc tịch Đức nhưng sinh ra ở nước ngoài.

Dữ liệu về di cư của Cơ quan Thống kê Liên bang Đức đã được thu thập từ năm 2000. Chỉ có hai năm 2016 và 2019 là số lượng người Đức rời đi cao hơn một chút so với năm vừa qua.

Hiểu rõ số liệu di cư hàng năm của người Đức

Điều này không đồng nghĩa với việc cán cân di cư của Đức trở nên tiêu cực.

Trên thực tế, nhiều người Đức cũng chọn quay trở về quê hương mỗi năm. Năm 2024, có 189.107 người mang quốc tịch Đức đã hồi hương, đây cũng là một con số cao hơn mức trung bình. Như vậy, số lượng người Đức rời đi nhiều hơn số người trở về là 80.879 người. Kể từ năm 2000, đây là mức chênh lệch cao thứ tư. Cần lưu ý rằng, từ năm 2005, số lượng người Đức di cư ra nước ngoài luôn cao hơn số lượng người trở về.

Các cơ quan đăng ký dân cư thu thập những số liệu này dựa trên việc người dân đăng ký hoặc hủy đăng ký cư trú tại Đức. Khi thực hiện các thủ tục này, người dân cũng cần khai báo địa chỉ trước đây hoặc địa chỉ dự định chuyển đến, qua đó xác định rõ ai là người rời khỏi Đức

. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp hủy đăng ký đều là di cư vĩnh viễn. Sinh viên theo học chương trình cử nhân hoặc thạc sĩ ở nước ngoài, hay những người Đức chuyển đến quốc gia khác làm việc hơn một năm cũng được tính vào thống kê này.

Giới trẻ và người lớn tuổi: Những nhóm di cư ngày càng tăng

Cơ quan Thống kê Liên bang Đức cho phép phân tích chi tiết số liệu di cư theo độ tuổi. Nhóm người trong độ tuổi từ 18 đến 29 tuổi chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các luồng di chuyển dân cư.

Năm 2024, có 75.559 người thuộc nhóm tuổi này đã rời Đức, chiếm khoảng 28% tổng số người di cư.

Đồng thời, có 52.772 người cùng độ tuổi đã quay trở lại Đức, cũng chiếm khoảng 28%.

Điều đáng chú ý là, nhóm tuổi 18-29 cũng là nhóm có mức tăng trưởng di cư mạnh mẽ nhất kể từ năm 2000. Số lượng người di cư ở độ tuổi này đã gần như tăng gấp ba lần, và tỷ lệ của họ trong tổng số người di cư đã tăng thêm bốn điểm phần trăm.

Hoạt động di cư có xu hướng giảm dần theo độ tuổi. Điều này cũng dễ hiểu, bởi lẽ người trẻ thường ít ràng buộc về gia đình tại Đức và do đó có sự linh hoạt, khả năng di chuyển cao hơn. Trong độ tuổi từ 30 đến 39, có 59.482 người rời Đức. C

on số này giảm xuống còn 26.241 ở nhóm tuổi 50-59. Tuy nhiên, ở nhóm tuổi cao hơn (trên 59 tuổi), số liệu này lại tăng lên 28.619. Có hai lý do chính cho sự gia tăng này: thứ nhất, nhóm tuổi này bao gồm nhiều năm sinh hơn; thứ hai, người lớn tuổi ngày càng có xu hướng di chuyển nhiều hơn.

Thực tế, mặc dù chỉ chiếm 11% tổng số người di cư và là nhóm nhỏ thứ hai, nhưng tỷ lệ người cao tuổi di cư đã tăng mạnh nhất kể từ năm 2000, chỉ sau nhóm thanh niên. Hơn nữa, trong số những người cao tuổi di cư, có rất ít người quay trở lại Đức. Điều này cũng hợp lý, bởi lẽ những người chọn định cư ở nước ngoài khi nghỉ hưu thường có ý định ở lại lâu dài, thậm chí cho đến cuối đời.

Cơ hội việc làm là lý do di cư hàng đầu

Người Đức vốn là những người có xu hướng dịch chuyển từ lâu. Theo số liệu của OECD năm 2021, có khoảng 2,6 triệu công dân Đức đang sinh sống ở nước ngoài.

Con số này tương đương khoảng 3,0% dân số Đức. Mặc dù có những quốc gia có tỷ lệ công dân nước ngoài cao hơn, nhưng trong số các nước công nghiệp phát triển, Đức nằm trong nhóm dẫn đầu về số lượng công dân sinh sống ở nước ngoài. Các quốc gia có tỷ lệ này cao hơn Đức bao gồm New Zealand, Ireland và Thụy Sĩ. Trong khi đó, Mỹ, Pháp, Hà Lan, Ý và Nhật Bản có tỷ lệ thấp hơn.

Từ năm 2018, Viện Nghiên cứu Dân số Liên bang Đức đã thực hiện các cuộc khảo sát để xác định đặc điểm của những người di cư khỏi Đức. Kết quả ban đầu được công bố vào năm 2019.

Theo đó, một người Đức điển hình di cư ra nước ngoài ở độ tuổi 36,6 – tức là trẻ hơn 10 tuổi so với tuổi trung bình của toàn dân số – và có trình độ học vấn cao. Hơn ba phần tư tổng số người di cư và hồi hương sở hữu bằng đại học. Điều này bao gồm cả những người đi du học và trở về với bằng cấp.

Về lý do di cư, có rất nhiều câu trả lời khác nhau.

Ông Marcel Erlinghagen, thuộc Đại học Duisburg-Essen, người phụ trách dự án GERPS, cho biết: "Luôn có một tổ hợp nhiều động cơ khác nhau đằng sau quyết định di cư". Lý do phổ biến nhất trong tổ hợp này là cơ hội việc làm.

58% người di cư cho biết đây là lý do chính để thay đổi nơi ở. Đứng ở vị trí thứ hai với 46% là yếu tố lối sống. Điều này bao gồm mong muốn sinh sống ở những nơi khác trên thế giới, có thể do yêu thích du lịch, ưa chuộng khí hậu nhiệt đới hoặc phương Bắc hơn khí hậu Đức, hoặc đơn giản là đánh giá cao phong cách sống ở châu Á hoặc Nam Mỹ.

Lý do phổ biến thứ ba với 36% là gia đình hoặc bạn đời. 30% người di cư cho biết họ rời đi vì công việc của bạn đời. Khoảng 20% người di cư với lý do học tập và chỉ 18% bày tỏ rằng họ rời Đức vì cảm thấy không hài lòng với cuộc sống tại quê nhà.

Lê Hải Yến - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---