Thực trạng đáng báo động: Nhiều thực tập sinh Việt Nam sang Đức du học gặp khó khăn ngôn ngữ, nghi vấn buôn người

Ngày càng nhiều thực tập sinh từ Việt Nam đến Đức, dù đã có chứng chỉ ngôn ngữ, vẫn gặp phải những khó khăn nghiêm trọng về giao tiếp. Các trường nghề báo cáo tình trạng quá tải, trong khi các công đoàn lên tiếng về vấn đề bóc lột lao động. Một số thực tập sinh thậm chí còn biến mất khỏi thị trường lao động mà không rõ tung tích.

Thực trạng tại trường nghề ở Berlin

Tại trường Brillat-Savarin ở Berlin-Weißensee, một phần đáng kể các thực tập sinh Việt Nam đã không còn đến lớp học nghề. Khoảng một phần ba số học viên ban đầu đã vắng mặt. Sebastian Riesner từ công đoàn Thực phẩm - Đồ uống - Khách sạn (NGG) cho biết: "Không ai biết họ đi đâu."

Ông Riesner nhận định: "Trong trường hợp tốt nhất," những người trẻ này "sẽ làm việc trong các tiệm làm móng, còn trường hợp xấu nhất là mại dâm, để trả nợ."

Trường có khoảng 5.000 thực tập sinh trong ngành dịch vụ ăn uống, trong đó khoảng 700 người đến từ Việt Nam. Điều đáng chú ý là nhiều người trong số họ sở hữu chứng chỉ ngôn ngữ B1 chính thức, nhưng lại gặp khó khăn khi giao tiếp bằng tiếng Đức. Chứng chỉ này là yêu cầu bắt buộc để xin thị thực đào tạo nghề.

"Hoạt động bình thường hầu như không thể"

Gerrit Buchhorn, Tổng giám đốc Hiệp hội Chủ lao động DEHOGA Berlin và cũng là thành viên hội đồng trường, mô tả tình hình là "rất, rất khó khăn". Các thực tập sinh Việt Nam không thể theo kịp bài giảng, giáo viên bị quá tải, khiến hoạt động bình thường của trường gần như không thể duy trì.

"Tôi không loại trừ khả năng có điều gì đó không minh bạch đang diễn ra," ông Buchhorn nói. Theo công đoàn NGG, những vấn đề tương tự cũng đang xảy ra trên khắp nước Đức.

Theo Cơ quan Lao động Liên bang Đức, hiện có khoảng 16.000 thanh niên từ Việt Nam đang theo học nghề tại Đức, trong đó gần 2.000 người ở Berlin. Tuy nhiên, các con số chính xác không có sẵn.

Ví dụ, không rõ có bao nhiêu người Việt Nam có thị thực đào tạo nghề thực sự đã xin giấy phép cư trú, hoặc có bao nhiêu người đã bỏ ngang chương trình học và có nguy cơ phải về nước. Điều chắc chắn là số lượng thực tập sinh từ Việt Nam đang tăng lên liên tục, chỉ riêng năm 2024 đã có khoảng 4.000 thực tập sinh từ Việt Nam đến Đức.

"Thị trường mờ ám"

Tại Việt Nam, các công ty tư nhân tuyển dụng thanh niên bằng lời hứa sẽ lo liệu mọi thủ tục về hợp đồng, kiểm tra ngôn ngữ và thị thực.

Theo thông tin từ rbb24-Recherche, họ thu phí lên tới 20.000 Euro.

Nhiều người phải gánh một khoản nợ lớn. "Họ hứa hẹn với mọi người những điều không tưởng," ông Buchhorn, Giám đốc DEHOGA, chia sẻ. Ông cho biết bản thân thường xuyên nhận được lời chào mời từ các nhà môi giới.

Chuyên gia di cư Mimi Vu gọi đây là một "thị trường mờ ám", nơi các nhà môi giới tư nhân là một phần của mạng lưới tội phạm có tổ chức quốc tế. Điều này bao gồm cả việc buôn bán chứng chỉ ngôn ngữ giả. Một năm trước, truyền thông Việt Nam đã đưa tin về những bất thường trong các kỳ thi tiếng Đức. Viện Goethe cũng cảnh báo về các chứng chỉ giả.

Theo chuyên gia Vu, những thực tập sinh nợ nần chồng chất và không có kiến thức tiếng Đức phải đối mặt với "nguy cơ bị bóc lột cực kỳ cao" tại Đức. rbb24-Recherche có trong tay các tài liệu bao gồm hợp đồng trái pháp luật, hình ảnh về chỗ ở bẩn thỉu và lời khai của những người bị ảnh hưởng.

Cơ quan Cảnh sát Liên bang Đức (BKA) cũng xác nhận qua phản hồi rằng có "những thông tin lẻ tẻ về khả năng bóc lột các thực tập sinh Việt Nam". Tuy nhiên, cơ quan này không đưa ra bình luận nào về "các cuộc điều tra đang diễn ra".

"Buôn người thời hiện đại"

Đối với ông Riesner của NGG, nhiều đại lý môi giới thực chất là "tổ chức đưa người lậu, chuyên đưa lao động giá rẻ sang Đức". Ông gọi đây là "hành vi môi giới lao động và buôn người thời hiện đại". Cuối cùng, nhiều thực tập sinh biến mất hoàn toàn khỏi thị trường đào tạo nghề và phải "làm việc chui tại các nhà bếp hoặc tiệm làm móng nào đó" để trả nợ.

Hiệp hội chủ lao động và công đoàn cùng chỉ trích sự thiếu kiểm soát. Gerrit Buchhorn từ DEHOGA kêu gọi lập danh sách chính thức các nhà cung cấp dịch vụ uy tín và một hệ thống kiểm soát ràng buộc.

Sebastian Riesner từ NGG tiến xa hơn: việc môi giới nên được thực hiện độc quyền thông qua Cơ quan Lao động Liên bang, dưới các quy định pháp lý rõ ràng. Ông nhấn mạnh: "Nếu con người rơi vào tình trạng việc làm bấp bênh hoặc biến mất, một nhà nước pháp quyền không thể làm ngơ."

Vũ Bình Minh - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo Hannah Weber và Adrian Bartocha, rbb /taggesschau

---