Kinh tế Nga chao đảo: Dấu hiệu suy thoái và những hệ lụy từ cuộc chiến xâm lược Ukraine

Liệu đây có phải là những triệu chứng của một cuộc khủng hoảng kinh tế sắp xảy ra? Trong một thời gian dài, Nga dường như phớt lờ hoàn toàn các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Một trong những lý do là nhà lãnh đạo Điện Kremlin, Vladimir Putin, đã định hướng nền kinh tế Nga theo hướng chiến tranh, qua đó tạo ra tăng trưởng, việc làm mới và mức lương cao hơn. Điều này đã diễn ra suôn sẻ trong một thời gian dài.

Tuy nhiên, giờ đây cục diện có thể đang thay đổi.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (72 tuổi) phát động cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine năm 2022. Ảnh: RAMIL SITDIKOV/AFP

Chuyên gia về Nga, Stefan Meister (Hiệp hội Chính sách Đối ngoại Đức), nhận định: "Triển vọng khá ảm đạm." Ngay trong năm tới, lạm phát có thể tăng trở lại mức mười một phần trăm, trong khi ngành công nghiệp quốc phòng, vốn là động lực kinh tế, đang chạm đến giới hạn. Cuộc chiến ở Ukraine ngày càng tiêu tốn nhiều tiền bạc hơn.

Hậu quả của tình hình này đã hiển hiện rõ ràng đối với mọi người và tác động đến đời sống người dân Nga trên ba phương diện quan trọng:

Việc làm

Cuộc chiến của ông Putin từng được xem là bảo đảm việc làm. Theo báo "Novaya Gazeta", khoảng 1.200 công ty quốc phòng đã hoạt động tích cực tại mặt trận kể từ khi cuộc xâm lược Ukraine bắt đầu.

Nhu cầu về nhân lực và vật tư không chỉ tăng lên ở tiền tuyến mà còn ở trong nước Nga. Riêng nền công nghiệp quốc phòng đã tạo ra 600.000 cơ hội việc làm trên cổng thông tin tuyển dụng trực tuyến phổ biến hh.ru, đồng thời mức lương cũng liên tục tăng cao.

Một chiếc máy bay chiến đấu của Nga trong nhà máy của nhà máy Gorbunov ở Kazan. Nhà máy này cũng đã từng là mục tiêu của máy bay không người lái Ukraine. Ảnh: picture alliance/dpa/Russian Defence Ministry

Tuy nhiên, điều này không còn đúng nữa. Vào tháng 8, nhu cầu lao động cho ngành quốc phòng đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Kể từ mùa xuân, mức lương trong ngành này đã không còn tăng, trái ngược với xu hướng chung.

Thậm chí, từ năm 2024, lương đã giảm mười phần trăm, ngoại trừ ngành sản xuất máy bay không người lái.

Vấn đề là: Trong khi ông Putin tiếp tục bơm hàng tỷ đô la vào ngành công nghiệp quân sự đang trì trệ và quốc hữu hóa khoảng 180 doanh nghiệp, thì ngành công nghiệp ô tô và các ngành công nghiệp dân sự khác lại đang thu hẹp.

Chuyên gia về Nga, Stefan Meister, nói:

"Điều này không bền vững và không dẫn đến sự đổi mới cũng như tăng trưởng."

Thuế

Ông Meister tin rằng ông Putin đã gần như tiêu dùng hết "kho dự trữ tài chính" của mình. Tuy nhiên, ông vẫn cần nhiều tiền hơn cho cuộc chiến. Theo "Novaya Gazeta", chi tiêu quân sự trong ngân sách Nga có thể tăng từ 19 nghìn tỷ rúp dự kiến ban đầu vào năm 2018 lên 31,5 nghìn tỷ rúp (khoảng 323 tỷ euro) vào năm 2027.

Hiện tại, chi tiêu quân sự đã chiếm 40% tổng ngân sách nhà nước Nga. Để đối phó, nhà lãnh đạo Điện Kremlin đã áp dụng các biện pháp tăng thuế. Bắt đầu từ năm 2026, thuế giá trị gia tăng (VAT) sẽ tăng từ 20% lên 22%.

Điều này gây khó khăn lớn cho nhiều người dân Nga, vốn đã phải vật lộn với giá cả tăng cao do lạm phát (8,1% vào tháng 8). Mặc dù chính phủ khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện tất cả các nghĩa vụ xã hội, nhưng theo Bộ Tài chính, "quốc phòng và an ninh" là ưu tiên hàng đầu.

Xăng dầu

Trong một thời gian dài, cuộc chiến dường như xa vời đối với đại đa số người dân Nga. Nhưng giờ đây, nó đang giáng một đòn mạnh vào họ, ngay tại cây xăng.

Do Ukraine liên tục phá hủy các nhà máy lọc dầu của Nga trong nhiều tháng qua, xăng dầu ở một số khu vực đã trở thành một loại hàng hóa xa xỉ: khan hiếm và đắt đỏ.

Tại các thành phố lớn như Sevastopol, Khabarovsk hay Nizhny Novgorod, hàng dài xe xếp hàng chờ đổ xăng, thậm chí có nơi đã hai đến ba tuần không có xăng. Tại Nizhny Novgorod, các xe buýt đưa học sinh đã phải ngừng hoạt động do tình trạng thiếu hụt xăng dầu nghiêm trọng.

Ngày càng nhiều nhà máy lọc dầu bị phá hủy: Nga đang đối mặt với vấn đề xăng dầu.

Chính phủ ở Moscow đã phản ứng bằng một biện pháp quyết liệt: cấm hoàn toàn xuất khẩu nhiên liệu cho đến cuối năm. Tuy nhiên, giá cả ở nhiều nơi vẫn tiếp tục tăng vọt. Tác động của tình hình này còn lan đến cả mặt trận Ukraine.

Tướng Oleh Syrskyi, Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine, cho biết trước các nhà báo rằng nguồn cung cấp nhiên liệu cho quân đội Nga đã bị gián đoạn nghiêm trọng: "Chúng tôi có thể thấy điều đó trên chiến trường".

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo BILD/Novaya Gazeta

---