81 năm âm mưu ám sát Hitler: Tôn vinh lòng dũng cảm của những người kháng chiến Đức

Ngày 20 tháng 7 năm 2025, nước Đức long trọng kỷ niệm 81 năm ngày diễn ra âm mưu ám sát Adolf Hitler, một sự kiện lịch sử ghi dấu một nỗ lực kháng chiến nội bộ dũng cảm chống lại chế độ phát xít tàn bạo. Dù kết cục bi thảm, hành động này đã trở thành biểu tượng bất diệt của lương tri, danh dự và tinh thần đấu tranh cho tự do và công lý.

Sự kiện này một lần nữa được Đức long trọng tưởng niệm vào ngày 20 tháng 7 năm 2025. Đây không chỉ là một nỗ lực tuyệt vọng nhằm lật đổ chế độ tàn bạo mà còn là minh chứng bất diệt cho lòng dũng cảm, lương tri và tinh thần phản kháng kiên cường của những người con ưu tú của đất nước.

Âm mưu, được biết đến rộng rãi với tên gọi Chiến dịch Valkyrie, do Đại tá Claus Schenk Graf von Stauffenberg và một nhóm sĩ quan cấp cao trong quân đội Đức thực hiện vào ngày 20 tháng 7 năm 1944, với mục tiêu cao cả: chấm dứt ách thống trị tàn bạo của Hitler và cứu vãn nước Đức khỏi thảm họa chiến tranh đang cận kề.

Bối cảnh lịch sử và âm mưu Valkyrie: Giữa ranh giới của sự sống còn

Chân dung Đại tá Claus Schenk Graf von Stauffenberg, nhân vật trung tâm của âm mưu ám sát Hitler.

Đến năm 1944, cục diện chiến tranh đã hoàn toàn bất lợi với Đức Quốc xã. Quân đội Liên Xô đang tấn công mạnh mẽ từ phía đông, trong khi quân Đồng Minh đã đổ bộ lên Normandy từ phía tây.

Nước Đức chìm trong biển lửa chiến tranh, chế độ Hitler đang đẩy đất nước đến bờ vực sụp đổ.

Chính trong bối cảnh tăm tối ấy, một nhóm nhỏ những sĩ quan quân đội và quan chức Đức, những người nhận thức rõ sự tàn ác và tội ác của phát xít, đã quyết định hành động. Họ không thể đứng nhìn đất nước mình bị nhấn chìm trong biển máu và hận thù.

Đại tá Claus Schenk Graf von Stauffenberg, một sĩ quan quân đội đã mất một mắt, một tay và hai ngón tay trong chiến đấu ở Bắc Phi, là linh hồn của âm mưu này. Ông, cùng với các đồng chí như tướng Friedrich Olbricht, Henning von Tresckow và Carl Friedrich Goerdeler, đã lên kế hoạch tỉ mỉ cho một cuộc đảo chính quân sự.

Kế hoạch bao gồm ám sát Hitler, nắm quyền kiểm soát các cơ quan chính phủ quan trọng ở Berlin và lập một chính phủ lâm thời để đàm phán hòa bình với quân Đồng Minh. Họ tin rằng đây là con đường duy nhất để ngăn chặn sự hủy diệt hoàn toàn của Đức và chấm dứt cuộc chiến tranh tàn khốc.

Ngày định mệnh: 20 tháng 7 năm 1944 - Giữa thành công và thất bại

Hình ảnh tàn tích sau vụ nổ bom tại Hang Sói (Wolf's Lair), trụ sở của Hitler.

Buổi trưa ngày 20 tháng 7 năm 1944, Stauffenberg mang một chiếc vali chứa bom đến Wolf's Lair (Hang Sói), trụ sở của Hitler tại Rastenburg, Đông Phổ. Trong cuộc họp chiến lược, ông đặt vali dưới bàn gỗ sồi, gần Hitler.

Tuy nhiên, số phận đã định đoạt một cách nghiệt ngã: một sĩ quan khác vô tình dịch chuyển chiếc vali, làm giảm sức công phá của quả bom. Vụ nổ vẫn xảy ra, làm rung chuyển căn phòng và cướp đi sinh mạng của bốn người. Nhưng Hitler, mặc dù bị thương ở tay, tóc cháy và thủng màng nhĩ, lại sống sót một cách kỳ diệu.

Tin tưởng Hitler đã chết, Stauffenberg rời Hang Sói để trở về Berlin và thực hiện giai đoạn tiếp theo của cuộc đảo chính. Tuy nhiên, tin Hitler còn sống nhanh chóng lan truyền, làm tê liệt toàn bộ kế hoạch.

Cuộc đảo chính bị dập tắt nhanh chóng, một cuộc săn lùng tàn bạo những người tham gia được tiến hành. Hàng ngàn người bị bắt giữ, tra tấn và hành quyết, trong đó có Stauffenberg và nhiều đồng chí của ông. Họ bị xử bắn ngay trong đêm 20 tháng 7 hoặc bị treo cổ sau những phiên tòa xét xử bất công.

Hình ảnh Henning von Tresckow, một trong những người tham gia âm mưu ám sát Hitler.

Biểu tượng của lương tri và sự phản kháng: Di sản bất diệt

Dù thất bại về mặt quân sự, âm mưu 20 tháng 7 vẫn trở thành biểu tượng bất diệt trong lịch sử Đức. Nó chứng minh rằng ngay cả trong thời kỳ đen tối nhất của chế độ phát xít, vẫn có những người Đức dũng cảm sẵn sàng hy sinh mạng sống vì tự do và nhân phẩm. Hành động của họ bác bỏ hoàn toàn luận điệu rằng toàn dân Đức ủng hộ Hitler.

Sự hy sinh của Stauffenberg và đồng chí của ông đã góp phần định hình lại nhận thức về lịch sử Đức hậu chiến.

Họ không chỉ là những người lính, mà còn là những người yêu nước thực sự, những người dám đứng lên chống lại chế độ tàn bạo. Hành động của họ đã gieo mầm cho một nền dân chủ mới ở Đức, một nền dân chủ được xây dựng trên nền tảng tôn trọng quyền con người và pháp luật.

Kỷ niệm hàng năm và thông điệp hiện tại: Học hỏi từ quá khứ, xây dựng tương lai

Hàng năm, vào ngày 20 tháng 7, Đức tổ chức lễ tưởng niệm trọng thể để vinh danh những người tham gia âm mưu và những người đã hy sinh cho lý tưởng tự do. Tại Berlin, các nhà lãnh đạo chính phủ, đại diện quốc hội và quân đội tập trung tại Bendlerblock - nơi Stauffenberg và các cộng sự bị xử bắn - để đặt vòng hoa tưởng niệm và phát biểu.

Những buổi lễ này không chỉ là dịp nhìn lại quá khứ mà còn là cơ hội để củng cố các giá trị dân chủ trong hiện tại.

Thủ tướng Friedrich Merz, trong một bài phát biểu đầy ý nghĩa, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ghi nhớ sự kiện này, khẳng định:

"Trách nhiệm lịch sử của chúng ta là ghi nhớ và học hỏi từ lòng dũng cảm đó, để bảo vệ nền dân chủ ngày hôm nay."

Lời nhắc nhở này càng trở nên mạnh mẽ trong bối cảnh các mối đe dọa đối với nền dân chủ đang gia tăng trên toàn thế giới. Nó kêu gọi mỗi công dân Đức và toàn nhân loại phải luôn cảnh giác, hành động và bảo vệ những giá trị tự do mà các thế hệ trước đã phải đổ máu để giành lấy.

Bài học cho tương lai: Lương tri và lòng dũng cảm

Kỷ niệm âm mưu 20 tháng 7 không chỉ là một nghi lễ lịch sử mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về sức mạnh của sự phản kháng cá nhân và trách nhiệm đạo đức.

Câu chuyện về Stauffenberg và những người đồng mưu là minh chứng hùng hồn cho thấy rằng ngay cả trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, vẫn còn chỗ cho lương tri và lòng dũng cảm.

Nó dạy chúng ta rằng đứng lên chống lại cái ác, bất kể hậu quả, là một bổn phận thiêng liêng. Thông điệp của âm mưu này vẫn còn giá trị cho đến ngày nay: tự do không phải là điều hiển nhiên, mà là giá trị cần được bảo vệ và đấu tranh không ngừng.

Nó kêu gọi chúng ta không bao giờ thờ ơ trước bất công, không bao giờ nhượng bộ trước sự chuyên chế và luôn kiên định bảo vệ các nguyên tắc dân chủ. Lòng dũng cảm của những người kháng chiến Đức ngày nào vẫn tiếp tục soi sáng con đường cho một tương lai nơi tự do và công lý luôn được tôn trọng.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---